آزمایش بتا بارداری (hCG) یک آزمایش خون ساده و دقیق است که برای تشخیص قطعی بارداری انجام میشود. در این آزمایش، میزان هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) در خون اندازهگیری میشود؛ هورمونی که بعد از لانهگزینی جنین در رحم توسط سلولهای جفت تولید میگردد و حضور آن، نشانه قطعی بارداری است. این تست حتی چند روز قبل از تأخیر قاعدگی هم میتواند بارداری را مشخص کند و برخلاف تستهای خانگی، علاوه بر تأیید بارداری، اطلاعات مهمی درباره سلامت و روند رشد آن ارائه میدهد.
| موضوع | توضیح کوتاه و کاربردی |
|---|---|
| نام آزمایش | بتا بارداری (hCG) – گنادوتروپین جفتی انسانی |
| نمونه مورد نیاز | خون (دقیقتر از تست ادرار) |
| بهترین زمان انجام | ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح یا چند روز پس از تأخیر قاعدگی |
| تشخیص زودهنگام | ممکن از حدود ۱۰–۱۱ روز بعد از لقاح |
| نوع آزمایش | کیفی: فقط مثبت/منفی کمی (تیتر بتا): عدد دقیق hCG برای ارزیابی روند بارداری |
| تفسیر سریع نتایج | <5 mIU/mL: منفی (عدم بارداری) 5–25: مشکوک → تکرار پس از ۴۸–۷۲ ساعت >25: مثبت (احتمالاً بارداری) |
| روند طبیعی در اوایل بارداری | تقریباً هر ۴۸–۷۲ ساعت دو برابر میشود (تا حدود هفتههای ۱۰–۱۲) |
| چرا بهتر از بیبیچک؟ | دقت بالاتر، تشخیص زودتر، امکان پایش روند با تکرار آزمایش |
| کاربردهای مهم | پایش سلامت بارداری، کمک به تشخیص حاملگی خارج رحمی، سقط، بارداری مولار، چندقلویی |
| چه زمانی تکرار کنیم؟ | نتیجه مرزی/مشکوک یا علائم غیرمعمول → تکرار بعد از ۴۸–۷۲ ساعت |
| نکته خیلی مهم | یک عدد بهتنهایی کافی نیست؛ روند افزایش hCG مهم است و باید توسط پزشک تفسیر شود |
| اقدام بعدی | در صورت مثبت شدن: مراجعه به ماما/پزشک و برنامهریزی مراقبتهای بارداری |
آزمایش بتا بارداری که نام علمی آن، آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Human Chorionic Gonadotropin) یا به اختصار hCG است، یک آزمایش خون ساده است که برای تشخیص قطعی بارداری به کار میرود. این آزمایش، میزان هورمونی به نام hCG را در خون شما اندازهگیری میکند. پس از لقاح موفقیتآمیز تخمک و اسپرم و تشکیل سلول تخم، این سلول کوچک و شگفتانگیز سفری را به سمت رحم آغاز میکند. پس از رسیدن به رحم، سلول تخم در دیواره داخلی آن لانهگزینی میکند. به محض این اتفاق، سلولهایی که در آینده جفت را تشکیل میدهند، شروع به تولید و ترشح هورمون hCG میکنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره لانه گزینی چیست؟ این مطلب را مطالعه کنید.
هورمون hcg وظایف بسیار مهمی بر عهده دارد، از جمله:
حضور این هورمون در خون و ادرار، یک نشانه قطعی و قابل اعتماد برای تأیید بارداری است. به همین دلیل است که آزمایش بتا، کلید طلایی شما برای ورود به دنیای مادری محسوب میشود.
به نقل از mountsinai.org:
HCG appears in the blood and urine of pregnant women as early as 10 days after conception. Quantitative HCG measurement helps determine the exact age of the fetus. It can also assist in the diagnosis of abnormal pregnancies, such as ectopic pregnancies, molar pregnancies, and possible miscarriages. It is also used as part of a screening test for Down syndrome.
هورمون HCG در خون و ادرار زنان باردار، 10 روز پس از لقاح ظاهر میشود. اندازهگیری کمی HCG به تعیین سن دقیق جنین کمک میکند. همچنین میتواند در تشخیص بارداریهای غیرطبیعی، مانند بارداریهای خارج رحمی، بارداریهای مولار و سقط جنینهای احتمالی، مفید باشد. همچنین به عنوان بخشی از آزمایش غربالگری سندرم داون استفاده میشود.
بهترین زمان برای انجام آزمایش خون بتا، حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح یا چند روز پس از به تأخیر افتادن قاعدگی است. انجام زودهنگام آزمایش ممکن است به دلیل پایین بودن سطح هورمون، نتیجه منفی کاذب به همراه داشته باشد.
به نقل از medicalnewstoday:
For the most accurate results, a person should not take a home pregnancy test until 1 to 2 weeksTrusted Source after a missed period.
Implantation usually happens a week or so after ovulation. It can take several days for HCG levels to rise high enough for a test to detect the hormone. The earlier a person takes the home pregnancy test, the more difficult it is to detect this hormone.
HCG blood tests can detect pregnancy about 10 daysTrusted Source after conception, while urine tests generally take 2 or more weeks.
برای دقیقترین نتایج، فرد نباید تا ۱ تا ۲ هفته پس از قطع پریود، تست بارداری خانگی انجام دهد.
لانه گزینی معمولاً یک هفته یا بیشتر پس از تخمک گذاری اتفاق میافتد. ممکن است چند روز طول بکشد تا سطح HCG به اندازه کافی بالا برود تا آزمایش بتواند این هورمون را تشخیص دهد. هرچه فرد زودتر تست بارداری خانگی را انجام دهد، تشخیص این هورمون دشوارتر است.
آزمایش خون HCG میتواند بارداری را حدود ۱۰ روز پس از لقاح تشخیص دهد، در حالی که آزمایش ادرار معمولاً ۲ هفته یا بیشتر طول میکشد.
با اندازهگیری سطح هورمون بتا، میتوان تا حدودی سن بارداری را تخمین زد. در هفتههای ابتدایی بارداری، سطح این هورمون به سرعت افزایش مییابد و تقریباً هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت، دو برابر میشود. این روند افزایشی تا حدود هفتههای ۱۰ تا ۱۲ بارداری ادامه داشته و سپس به تدریج کاهش مییابد و در یک سطح نسبتاً ثابت باقی میماند. اگر به دنبال ریزترین علائم بارداری در هفته اول هستید این مطلب را مطالعه کنید.
در جدول زیر، میتوانید محدوده طبیعی سطح هورمون بتا (hCG) را بر اساس هفتههای مختلف بارداری (از اولین روز آخرین قاعدگی) مشاهده کنید. توجه داشته باشید که این اعداد یک راهنما هستند و ممکن است از فردی به فرد دیگر و از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر کمی متفاوت باشند.
| هفته بارداری (از LMP) | محدوده طبیعی hCG (mIU/mL) |
| ۳ هفته | ۵ – ۵۰ |
| ۴ هفته | ۵ – ۴۲۶ |
| ۵ هفته | ۱۸ – ۷,۳۴۰ |
| ۶ هفته | ۱,۰۸۰ – ۵۶,۵۰۰ |
| ۷ تا ۸ هفته | ۷,۶۵۰ – ۲۲۹,۰۰۰ |
| ۹ تا ۱۲ هفته | ۲۵,۷۰۰ – ۲۸۸,۰۰۰ |
| ۱۳ تا ۱۶ هفته | ۱۳,۳۰۰ – ۲۵۴,۰۰۰ |
| ۱۷ تا ۲۴ هفته | ۴,۰۶۰ – ۱۶۵,۴۰۰ |
| ۲۵ تا ۴۰ هفته | ۳,۶۴۰ – ۱۱۷,۰۰۰ |
نکته مهم: تفسیر نهایی این اعداد حتماً باید توسط ماما یا پزشک متخصص انجام شود. هرگز خودتان را با دیگران مقایسه نکنید، زیرا روند بارداری در هر فردی منحصر به فرد است. آنچه اهمیت دارد، روند افزایش منطقی و دو برابر شدن سطح هورمون در آزمایشهای متوالی است، نه صرفاً یک عدد تنها.
در یک بارداری طبیعی، جنین در داخل رحم لانهگزینی میکند. اما در موارد نادری، ممکن است لانهگزینی در خارج از رحم، معمولاً در لولههای فالوپ، اتفاق بیفتد که به آن «حاملگی خارج رحمی» میگویند. این وضعیت بسیار خطرناک است و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. در چنین شرایطی، سطح هورمون بتا معمولاً پایینتر از حد انتظار برای سن بارداری است و روند افزایش آن نیز کندتر از حالت طبیعی (دو برابر شدن در هر ۴۸-۷۲ ساعت) خواهد بود.
اگر سطح هورمون بتا به جای افزایش، شروع به کاهش کند یا روند افزایش آن بسیار کند باشد، میتواند یکی از نشانههای تهدید به سقط یا سقط جنین در حال وقوع باشد. البته تشخیص نهایی نیازمند بررسیهای بیشتر و سونوگرافی است.
بارداری مولار یک عارضه نادر است که در آن، به جای جنین، بافت غیرطبیعی در رحم رشد میکند. در این حالت، سطح هورمون بتا به شدت و به طور غیرعادی بالا میرود و بسیار فراتر از محدوده طبیعی برای سن بارداری خواهد بود.
در بارداریهای دوقلو یا چندقلو، به دلیل وجود بیش از یک جفت، میزان تولید هورمون hCG نیز بیشتر است. بنابراین، سطح بالاتر از حد متوسط بتا میتواند نشانهای از چندقلویی باشد، هرچند تأیید نهایی آن تنها با سونوگرافی امکانپذیر است.
| کاربرد آزمایش بتا | محدوده طبیعی/تفسیر | نکات مهم | هشدار/توجه |
|---|---|---|---|
| تأیید و تخمین سن بارداری | hCG (mIU/mL) بر اساس هفته بارداری: ۳ هفته: ۵ – ۵۰ ۴ هفته: ۵ – ۴۲۶ ۵ هفته: ۱۸ – ۷,۳۴۰ ۶ هفته: ۱,۰۸۰ – ۵۶,۵۰۰ ۷-۸ هفته: ۷,۶۵۰ – ۲۲۹,۰۰۰ ۹-۱۲ هفته: ۲۵,۷۰۰ – ۲۸۸,۰۰۰ ۱۳-۱۶ هفته: ۱۳,۳۰۰ – ۲۵۴,۰۰۰ ۱۷-۲۴ هفته: ۴,۰۶۰ – ۱۶۵,۴۰۰ ۲۵-۴۰ هفته: ۳,۶۴۰ – ۱۱۷,۰۰۰ |
روند دوبرابر شدن hCG هر ۴۸-۷۲ ساعت در هفتههای ابتدایی اهمیت دارد. | مقایسه با دیگران صحیح نیست، تفسیر حتما توسط پزشک انجام شود. |
| تشخیص حاملگی خارج رحمی | hCG معمولاً پایینتر از حد طبیعی برای سن بارداری و افزایش کندتر | روند افزایشی کند میتواند نشانه لانهگزینی خارج از رحم باشد. | وضعیت بسیار خطرناک است و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. |
| شناسایی احتمال سقط جنین | کاهش سطح hCG یا افزایش بسیار کند نسبت به انتظار | پیگیری آزمایشهای متوالی و سونوگرافی لازم است. | تشخیص قطعی تنها با پزشک و بررسی بیشتر امکانپذیر است. |
| تشخیص بارداری مولار | سطح hCG بسیار بالا و خارج از محدوده طبیعی برای سن بارداری | ممکن است همراه با خونریزی یا علائم غیرعادی باشد. | نیاز به درمان فوری و پایش دقیق پزشکی دارد. |
| تشخیص بارداری چندقلویی | سطح hCG بالاتر از حد متوسط بارداری تکقلو | میتواند نشانه دوقلو یا چندقلویی باشد. | تأیید نهایی فقط با سونوگرافی امکانپذیر است. |
| تفسیر عمومی آزمایش بتا | سطح hCG بالای ۲۵ mIU/mL اغلب نشاندهنده بارداری است | مهمتر از عدد تنها، روند افزایش در آزمایشهای متوالی است. | همیشه تفسیر توسط پزشک یا ماما انجام شود، هر بارداری منحصر به فرد است. |
آزمایش خون بتا میتواند مقادیر بسیار اندک هورمون hCG را نیز شناسایی کند. این به آن معناست که حتی حدود ۱۰ تا ۱۱ روز پس از لقاح (و گاهی حتی پیش از به تأخیر افتادن قاعدگی) میتوان بارداری را با دقت بسیار بالایی تشخیص داد. این در حالی است که تستهای ادرار ممکن است در این مراحل اولیه، نتیجه منفی کاذب نشان دهند.
آزمایش بتا به دو صورت اصلی انجام میشود:
روند افزایش سطح هورمون بتا در هفتههای اول بارداری، یک شاخص کلیدی برای ارزیابی سلامت حاملگی است. پزشک با تکرار آزمایش در فواصل زمانی مشخص (معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت)، میتواند روند رشد جنین و سلامت بارداری را زیر نظر بگیرد.
سطح غیرطبیعی هورمون بتا میتواند نشاندهنده شرایط خاصی مانند حاملگی خارج رحمی، بارداری پوچ (مولار) یا حتی چندقلویی باشد که تشخیص زودهنگام آنها برای حفظ سلامت مادر از اهمیت حیاتی برخوردار است.
آزمایش بتا بارداری، اولین و یکی از مهمترین ابزارها برای تأیید و پایش سلامت شما و جنین دلبندتان در هفتههای ابتدایی است. بیایید نکات مهم این مقاله را با هم مرور کنیم:
به یاد داشته باشید که هر بارداری منحصر به فرد است. از مقایسه اعداد و ارقام خود با دیگران بپرهیزید و با دیدی مثبت و قلبی آرام، این مسیر زیبا را طی کنید. همواره با ماما یا پزشک خود در ارتباط باشید و سوالات و نگرانیهای خود را با ایشان در میان بگذارید. امیدواریم این مقاله از وبسایت «عصر جدید مامایی» توانسته باشد اطلاعات کامل و مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهد. برای همه شما مادران آینده، سفری سرشار از سلامتی، شادی و آرامش آرزومندیم.
آزمایش بتا بارداری یک تست خون است که میزان هورمون hCG (هورمون بارداری) را اندازهگیری میکند. این تست بسیار دقیقتر از بیبیچک ادرار است و حتی قبل از تأخیر قاعدگی هم میتواند بارداری را نشان دهد. با این وجود اگر به دنبال یک مارک بیبی چک خوب هستید به مقاله بهترین مارک بیبی چک سر بزنید.
معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از لقاح یا چند روز پس از عقب افتادن پریود بهترین زمان برای انجام آزمایش است. انجام زودتر ممکن است نتیجه منفی کاذب بدهد.
کمتر از ۵: منفی (عدم بارداری)
۵ تا ۲۵: مشکوک (نیاز به تکرار بعد از ۴۸–۷۲ ساعت)
بالای ۲۵: مثبت و نشاندهنده بارداری
چون مهمتر از یک عدد ثابت، روند افزایش hCG است. در بارداری سالم سطح hCG هر ۲ تا ۳ روز تقریباً دو برابر میشود. تکرار آزمایش به پزشک کمک میکند سلامت بارداری را بررسی کند.
این آزمایش میتواند به تشخیص شرایط خاص هم کمک کند، مثل:
بارداری خارج رحمی
احتمال سقط جنین
بارداری مولار (بچهخوره)
بارداری چندقلویی
گاهی انجام زودهنگام آزمایش باعث منفی کاذب میشود. اگر پریود شما نیامد، باید بعد از ۳ تا ۵ روز دوباره آزمایش را تکرار کنید یا با پزشک مشورت نمایید.
نه همیشه! سطح بالاتر hCG میتواند نشانه چندقلویی باشد، اما علتهای دیگری هم دارد. تشخیص قطعی دوقلویی فقط با سونوگرافی امکانپذیر است.
خیر. محدودهها راهنما هستند، اما شرایط هر فرد متفاوت است. تفسیر نهایی باید توسط پزشک یا ماما انجام شود.
این دوران معمولاً از اولین روز آخرین قاعدگی (LMP) شمارش شده و حدود ۴۰ هفته (یا ۹ ماه شمسی و ۱۰ ماه قمری) به طول میانجامد.
3 پاسخ
من اولین بار که جواب رو گرفتم انقدر هیجان زده بودم که حتی یادم رفت بپرسم باید کی سونو بدم 😂
یه سوال داشتم که خیلی ذهنم رو مشغول کرده… من آزمایش بتا دادم، عددش ۱۲ بود و گفتن مشکوکه، باید دوباره ۴۸ ساعت بعد تکرار کنم. ولی راستش خیلی نگرانم چون خونریزیهام یه مقدار غیرعادی شده و نمیدونم این طبیعی هست یا نشونه مشکله. کسی تجربه داشته که عدد بتا اولیه پایین باشه ولی بعدش به خوبی بالا رفته باشه و بارداری سالم باشه؟ و اینکه واقعاً روند دوبرابر شدن hCG هر ۴۸ ساعت خیلی حیاتی هست یا اگه کندتر باشه هم ممکنه همه چی طبیعی باشه؟ ممنون میشم اگر کسی تجربه یا اطلاعاتی داره راهنمایی کنه 😔🙏
من خودم وقتی آزمایش بتا دادم اصلا فکر نمیکردم مثبت باشه 😅
ولی عددش ۳۵ شد… اون لحظه اصلاً نفهمیدم چی شد فقط هی گریه خنده قاطی 😭💗