تمام عفونت های بعد از زایمان طبیعی و سزارین + درمان

عفونت های بعد زایمان از قبیل عفونت های ناشی از وجود بقایای حاملگی، عواقب خطرناکی دارد. زنانی که به تازگی وضع حمل کردند مستعد چندین عارضه بالقوه وخیم هستند، عفونت های لگنی از مهم ترین علت های مرگ و میر مادران حامله است. از سایر عفونت ها، می توان به ماستیت و آبسه های پستانی و … اشاره کرد.

عفونت بعد از زایمان

وبسایت مرجع msdmanuals در مورد عفونت های بعد از زایمان اینگونه می نویسد:

Immediately after delivery, the woman’s temperature often increases. A temperature of 100.4° F (38° C) or higher during the first 12 hours after delivery could indicate an infection but may not. Nonetheless, in such cases, the woman should be evaluated by her doctor or midwife. A postpartum infection is usually diagnosed if a woman has had a temperature of 100.4° F or higher on 2 occasions at least 6 hours apart, especially if there are other symptoms that suggest infection

بلافاصله پس از زایمان، دمای بدن زن اغلب افزایش می یابد. دمای 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر در 12 ساعت اول پس از زایمان می تواند نشان دهنده عفونت باشد، اما ممکن است نباشد. با این وجود، در چنین مواردی، زن باید توسط پزشک یا ماما بررسی شود. عفونت پس از زایمان معمولاً در صورتی تشخیص داده می شود که یک زن در دو نوبت با فاصله حداقل 6 ساعت دمای 100.4 درجه فارنهایت یا بالاتر داشته باشد، به خصوص اگر علائم دیگری وجود داشته باشد که نشان دهنده عفونت باشد.

آندومتریت یا عفونت آندومتر

عفونت رحم در دوره ی بعد از زایمان را آندومتریت گویند. اندومتریت التهاب لایه داخلی رحم (آندومتر) می باشد که اصلی ترین علت آن عفونت است. مطالعه مقاله علائم سرطان رحم پیشنهاد می شود.

علل آندومتریت یا عفونت آندومتر

1. روش زایمان: مهمترین عامل خطر برای پیداش عفونت رحم است. سزارین در مقایسه با زایمان واژینال ریسک عفونت را ۲۵ برابر افزایش می دهد. دوز واحد آنتی بیوتیکی قبل از سزارین به عنوان پیشگیری می تواند احتمال عفونت را کاهش دهد.
2. وضعیت اقتصادی ‌اجتماعی پایین
3. بی هوشی عمومی
4. زایمان سزارین به علت حاملگی چندقلویی
5. سن کم مادر و نولی پاریته(افرادی که تا به حال سابقه زایمان نداشته اند)
6. چاقی
7. آغشتگی مایع آمنیون به مکونیوم: در مایع آمنیوتیک حاوی مکونیوم در مقایسه با مایع آمنیوتیک شفاف شرایط برای رشد باکتری ها مساعد تر است و به صورت مستقیم باعث عفونت و‌تب می شود. مکونیومی‌ بودن مایع آمنیوتیک علاوه بر تاثیری که بطور مستقیم روی افزایش موارد تب و عفونت داشته است، از آنجایی که باعث بالا رفتن موارد سزارین می شود، می تواند به طور غیرمستقیم نیز باعث عفونت شود.
8. القای طولانی مدت لیبر

اکثر عفونت های لگن زنان، در اثر باکتری های ساکن دستگاه تناسلی که به صورت طبیعی وجود دارد به وجود می آیند، رحم تا قبل زایمان و پارگی پرده ها استریل است. اما بعد از آن انواع باکتری های هوازی و بی هوازی موجود در دستگاه تناسلی به سمت رحم صعود می کند و موجب عفونت رحم‌ می گردند.

از علائم آن می توان به تب که از مهم ترین معیار های تشخیصی، لرز، درد شکم، حساسیت موقع لمس شکم و در بعضی زنان ترشحات بد بو را نام برد.

پیشگیری از آندومتریت یا عفونت آندومتر

استفاده از آنتی بیوتیک های پروفیلاکسی، کاهش تعداد معاینات واژینال، جلوگیری از طولانی شدن مرحله ی فعال زایمان و دخالت لازم در موارد پارگی طولانی مدت کیسه آب راه پیشگیری از آندومتریت یا عفونت آندومتر است.

درمان آندومتریت یا عفونت آندومتر

در موارد خفیف یک داروی ضد میکروبی خوراکی یا داخل عضلانی می تواند برای درمان آندومتریت یا عفونت آندومتر سودمند باشد و در موارد شدید ضدمیکروبی های داخل وریدی تجویز می گردد و بهبودی در عرض ۴۸ -۷۲ ساعت بعد حاصل می شود.

عفونت انسزیون های(زخم جراحی) سزارین

عفونت زخم جراحی سزارین یکی از علل شایع تب پابرجا در زنان درمان شده به علت اندومتریت است. منشا باکتری های درون زای عفونت زخم های جدار شکم بعد از عمل سزارین فلور(باکتری های طبیعی و مفید)واژن و سرویکس(دهانه رحم) است. با شروع درد زایمان و پارگی کیسه آب میکروارگانیسم ها وارد مایع آمنیوتیک می شوند و به هنگام عمل زخم های رحم و جدار شکم با مایع آمنیوتیک که حاوی میکروارگانیسم هاست آغشته می گردد.

از عوامل خطر عفونت زخم جراحی سزارین می توان به چاقی، دیابت، سرکوب سیستم ایمنی، کم خونی و فشارخون اشاره کرد. آبسه های محل انسزیون شکمی که به دنبال زایمان سزارین ایجاد می شوند، معمولا سبب تب پابرجا یا شروع تب در حوالی روز چهارم بعد از زایمان می شوند.

برای درمان عفونت زخم جراحی سزارین از داروهای ضد میکروبی و درناژ (خروج چرک از زخم) استفاده می شود.

التهاب و عفونت پستان یا ماستیت

ماستیت یا التهاب بافت پستانی در یک سوم زنان شیرده رخ می دهد از عوامل خطر می توان به مشکلات شیرخوردن، نیپلهای شکافدار یا دچار خراش و درمان انتی بیوتیکی خوراکی اشاره کرد. علائم ماستیت به ندرت قبل از پایان هفته اول پس از زایمان پدیدار می شوند و معمولا تا هفته سوم یا چهارم پس از زایمان بروز نمی کنند.

عفونت ها تقریبا در تمام موارد یک‌طرفه است و معمولا قبل از التهاب، احتقان چشمگیری دیده نمی شود. علائم‌ شامل لرز، تب و تاکی کاردی(افزایش ضربان قلب) ، درد شدید، سفتی و قرمزی است.

درمان ماستیت یا التهاب بافت پستانی

اگر درمان ماستیت قبل از چرکی شدن شروع شود، عفونت معمولا در عرض ۴۸ ساعت بهبود می یابد. درمان معمولا به صورت تجربی با آنتی بیوتیک های خوراکی انجام می گیرد. نکته بسیار مهمی که می توان اشاره کرد تداوم شیردهی در این افراد است، ماستیت بر شیردهی و طعم شیر مادر تاثیری ندارد و بهتر است شیردهی به نوزاد ادامه داشته باشد.

عفونت ناشی از بقایای حاملگی

جفت ارگانی است که تغذیه جنین در طی بارداری را بعهده دارد، به طور معمول خروج جفت از بدن مادر، بین 5 تا 30 دقیقه پس از خروج جنین انجام می گیرد. اگر 30 دقیقه پس از خروج جنین، تمام جفت یا قسمتی از آن در رحم باقی بماند، به آن بقایای جفت یا بقایای حاملگی می گویند. در صورت عدم درمان، باقی ماندن بقایای جفت می تواند عوارض خطرناکی از قبیل عفونت و خونریزی شدید برای مادرایجاد کند.

علل عفونت ناشی از بقایای حاملگی

علل متفاوتی وجود داره که موجب باقی ماندن جفت می شود که می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. چسبندگی ها: شایع ترین علت باقی ماندن جفت، چسبندگی جفت می باشد. در صورتی که جفت به جای چسبیدن به دیواره داخلی رحم به لایه های عمیق تر رحم بچسبد(پلاسنتا اکرتا) و یا به آنها تهاجم کند(پلاسنتا پرکرتا) و یا به عضوهای دیگر بدن مانند مثانه(پلاسنتا پرکرتا) نفوذ کند را چسبندگی جفت گویند. از عوامل خطر چسبندگی ها می توان به زایمان سزارین قبلی و تشکیل جفت در محل برش سزارین قبلی اشاره کرد. از عوارض این چسبندگی ها می توان به خونریزی و آسیب مجاری ادراری اشاره کرد و درصورتی که خونریزی زیاد باشد گاهی لازم‌به انجام هیسترکتومی(برداشتن رحم) و انتقال خون است.
2. آتونی رحم: بعد از زایمان به علت های مختلف رحم مادر خسته می شود ‌و‌ توان انقباضات بیشتر را ندارد که به آن آتونی رحم می گویند. در این شرایط به دلیل انقباضات ناکافی یا نبود انقباضات جفت از دیواره جدا نمی شود و منجر به خونریزی و عفونت می گردد.
3. بقایای جفت: گاهی تمام‌ جفت از رحم خارج نمی شود و قسمتی از آن در محلی که به دیواره رحم چسبیده باقی می ماند.
4. علائم باقی ماندن جفت: خونریزی شدید، تب، ترشحات بدبوی واژن با دفع تکه های جفت و درد شدید.
5. عوامل خطر:سن بالای مادر، حاملگی چندقلویی، طولانی شدن مراحل زایمان، زایمان زودرس و مرده زایی.

تشخیص عفونت ناشی از بقایای حاملگی

• معاینه جفت: پس از خروج جفت می توان با معاینه دقیق تشخیص داد که جفت سالم است یا خیر.
• آزمایش خون: بررسی مقدار هورمون گنادوتر‌پین جفتی(HCG)
• سونوگرافی

درمان عفونت ناشی از بقایای حاملگی

ابتدا تمام جفت و یا بخش باقی مانده باید خارج گردد که می توان با خروج دستی جفت اینکار را انجام داد، البته این روش ریسک عفونت را بالا می برد از دیگر راهکار های خروج جفت استفاده از داروهای شل کننده یا منقبض کننده رحم است که کمک به خروج خودبه خود جفت می کند.

گاهی شیردهی کمک کننده است، چون هنگام شیردهی هورمون های منقبض کننده رحم ترشح می شوند. می توان به مادر پیشنهاد بدیم که مثانه خود را تخلیه کند گاهی به علت پر بودن مثانه جفت نمی تواند خارج شود.

اگر با روش های فوق موفق به خروج جفت نشدیم مجبور به انجام کورتاژمی شویم. کورتاژ یک‌عمل جراحی به معنای تراشیدن جدار داخلی رحم به وسیله ی ابزار است به دلیل عوارضی که این عمل دارد معمولا این روش آخرین خط درمان برای خروج بقایای جفت است.

عفونت مجاری ادراری

به دلیل تغییر ساختار و عملکرد دستگاه ادراری که در جریان حاملگی طبیعی رخ میدهد خطر عفونت های دستگاه ادراری افزایش می یابد. همچنین در طول زایمان خطر ورود باکتری های دستگاه تناسلی به دستگاه ادراری افزایش می یابد.

از شایع ترین عفونت های ادراری می توان باکتریوری بدون علامت را نام برد، ازعوامل ایجاد این بیماری می توان به دیابت و استاز ادراری اشاره داشت در اثر ترومای لیبر و یا به علت بی حسی ها حساسیت مثانه به فشار مایع داخل آن کاهش می یابد یا به علت آسیب واژن و پرینه حس مثانه کاهش پیدا می کند که سبب تشدید اتساع مثانه می شود و به منظور کاهش این اتساع از کاتتریزاسیون(سوند گذاری) استفاده میشود که خود موجب عفونت ادراری می گردد.

منظور از باکتریوری بدون علامت تکثیر مداوم و فعال باکتری ها در داخل مجرای ادراری زنان فاقد علامت است. نتیجه کشت ادراری این افراد مثبت می شود و برای درمان از آنتی بیوتیک هایی مثل آموکسی سیلین، امپی سیلین و نیتروفورانتوئین می توان استفاده کرد.

• سیستیت: عفونت دستگاه ادراری تحتانی است که سبب دیزوری(سوزش ادرار)، احساس فوریت دفع ادرار و تکرر ادرار می شود. در این افراد رژیم های دارویی ۳ روزه مثل آموکسی سیلین کمک‌کننده است.
• پیلونفریت: عفونت کلیه شایع ترین عارضه طبی جدی حاملگی ست. بیشتر در سه ماه دوم حامگلی و در زنانی که سن کم و نولی پارهستند اتفاق می افتد. از علائم آن می توان به تب و لرز، درد در ناحیه کمر، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ اشاره کرد.
• درمان: بستری و استفاده از آنتی بیوتیک های تزریقی کمک کننده است.

سوالات متدوال عفونت های بعد زایمان

• چگونه می‌توان عفونت پس از زایمان را تشخیص داد؟

وجود علائم همراه مانند لرز، درد شکم، یا ترشحات بدبو نشانه‌های تشخیصی هستند.

• مهم‌ترین علل آندومتریت یا عفونت آندومتر چیست؟

زایمان سزارین، به‌ویژه بدون استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیری‌کننده. القای طولانی مدت لیبر، چاقی، و آلودگی مایع آمنیوتیک به مکونیوم. وضعیت اقتصادی و اجتماعی پایین یا شرایط خاص مادر مانند نولی‌پاریته.

• ماستیت یا التهاب بافت پستانی چگونه رخ می‌دهد و علائم آن چیست؟

ماستیت ناشی از مشکلات شیردهی یا نیپل‌های شکافدار است و اغلب یک‌طرفه می‌باشد. علائم شامل تب، لرز، تاکی‌کاردی، درد شدید، قرمزی و سفتی در بافت پستان است.

• عوامل خطر عفونت زخم جراحی سزارین کدامند؟

چاقی، دیابت، سرکوب سیستم ایمنی، کم‌خونی، و فشارخون بالا. ورود میکروب‌ها به زخم از طریق مایع آمنیوتیک آلوده یا باکتری‌های طبیعی بدن.

• چگونه می‌توان عفونت ناشی از بقایای حاملگی را درمان کرد؟

خروج بقایای جفت به‌صورت دستی یا دارویی. شیردهی برای تحریک انقباضات رحم و کمک به خروج جفت. در صورت نیاز، انجام کورتاژ به‌عنوان آخرین راهکار.