علائم كم كاری تيروئيد مادرزادی، حد نرمال تيروئيد نوزادان
کم کاری تیروئید مادرزادی (CH) اختلالی است که در آن غده تیروئید جنین یا نوزاد به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند. هورمون های تیروئید برای رشد و تکامل مغز و سیستم عصبی ضروری هستند. اگر CH درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی، از جمله عقب ماندگی ذهنی، مشکلات حرکتی و کوتاهی قد شود.
CH در حدود 1 از هر 3000 نوزاد متولد شده رخ می دهد. این شایع ترین علت اختلالات مادرزادی قابل پیشگیری از طریق غربالگری است. آزمایش غربالگری تیروئید معمولاً 24 تا 48 ساعت پس از تولد انجام می شود و شامل گرفتن نمونه خون از پاشنه پا یا انگشت نوزاد است. اگر آزمایش غربالگری مثبت باشد، نوزاد باید برای تأیید تشخیص و شروع درمان، آزمایش های بیشتری انجام دهد.
درمان CH معمولاً با مصرف هورمون های تیروئید جایگزین به صورت قرص انجام می شود. درمان باید در اسرع وقت پس از تشخیص شروع شود و تا زمانی که کودک به سن بلوغ برسد ادامه یابد. با درمان زودهنگام و مداوم، اکثر کودکان مبتلا به CH می توانند زندگی سالم و عادی داشته باشند.
دانلود PDF برنامه کشوری غربالگري بيماري كم كاري تيروييد نوزادان در ايران
| تيروئيد نوزادان | شرح |
|---|---|
| تعریف | کمکاری تیروئید مادرزادی (CH) اختلالی است که در آن غده تیروئید نوزاد به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمیکند. |
| علائم | - یبوست، پوست خشک و سرد، افزایش وزن، گریه ضعیف، کمبود اشتها، خواب آلودگی، تورم زبان، تأخیر در رشد |
| شایع‌ترین علت | غربالگری نوزادان برای تشخیص کمکاری تیروئید در کشورها، معمولاً 24-48 ساعت بعد از تولد انجام میشود. |
| آزمایش غربالگری | گرفتن نمونه خون از پاشنه پا یا انگشت نوزاد 24-48 ساعت بعد از تولد برای تشخیص احتمالی کمکاری تیروئید. |
| درمان | درمان با هورمون تیروئید جایگزین به صورت قرص و ادامه درمان تا سن بلوغ. |
| آمار شیوع | حدود 1 از هر 3000 نوزاد به کمکاری تیروئید مادرزادی مبتلا میشود. |
| تأثیر درمان | تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از عقب‌ماندگی ذهنی و مشکلات رشدی جلوگیری کند. |
| دلایل ایجاد | - مشکلات مربوط به غده تیروئید (عدم تشکیل یا ناهنجاری‌ها) |
| - کمبود ید در دوران بارداری | |
| غربالگری در ایران | - پوشش 95% در کشور، حدود 19 میلیون نوزاد غربالگری شده‌اند |
| نحوه اجرا در ایران | - آموزش مادران، نمونه‌گیری از پاشنه پا، ارسال به آزمایشگاه غربالگری و آغاز درمان سریع در صورت نیاز |
| حد نرمال تیروئید | - TSH: 0.5 تا 5 mIU/L |
| - T4: 6.0 تا 12.0 µg/Dl | |
| زمان شروع درمان | بهترین زمان شروع درمان در چند هفته اول زندگی نوزاد است. |
| اقدامات بعد از تشخیص | - معاینات منظم، نظارت بر سطح هورمون تیروئید و رشد نوزاد |
بيماري كم كاري تيروييد نوزادان
برنامه كشـــوري غربالگري بيماري كمكاري تيروييد نوزادان يكي از موفقترين برنامه هاي وزارت بهداشـــت، درمان و آموزش پزشكي بوده و در مدت زمان كوتاهي به پوشش ٩٥ %در كل كشور رسيده است. از شروع برنامه تاكنون (حدود ١٥ سال) حدود ١٩ ميليون نوزاد ايراني و غيرايراني (در رو ستاها و شهرها) مورد غربالگري قرار گرفته و بيش از ٥٠٠٠٠ بيمار مبتلا به كمكاري تيروييد (موارد گذرا و دايمي) كشف و درمان شده اند. يك سوم اين بيماران دچار نوع گذراي بيماري بودند.
مطالعات نشان ميدهد كه در ١٠٠ درصد بيماران ضريب هوشي در محدوده طبيعي بوده است كه بيانگر موفقيت چشمگير اجراي برنامه است. انجام موفق اين برنامه در كشور، زيرساخت مناسبي جهت غربالگري، تشخيص و درمان نوزادان مبتلا به بيماري CH و بدنبال آن براي ســاير بيماريهاي متابوليك نوزادان ايجاد نموده اســت و در حال حاضــر بيماري هاي ديگري نيز در اين بســتر و با استفاده از نمونه اخذ شده از پاشنه پا بر كاغذ گاتري در حال انجام است.
از بلاگ “عوامل سرطان سینه” بیشتر بخوانید: اسکریننگ مرگ و میر و سرطان پستان را کاهش می دهد و بقا را 30 درصد افزایش می دهد. 9 سال زمان نیاز است که یک سلول سرطانی توسط ماموگرافی تشخیص داده شود با این حال ماموگرافی 2 سال زودتر از لمس و معاینه بالینی توده را تشخیص می دهد یعنی زمانی که توده با معاینه بالینی تشخیص داده شود توده حداقل به 2 سانتی متر رسیده است که در این زمان توده مستعد متاستاز است.
علائم کم کاری تیروئید در نوزادان
- یبوست : مدفوع سفت و دیر به دیر
- پوست خشک و سرد: پوست نوزاد ممکن است خشک، پوسته و خنک به نظر برسد.
- افزایش وزن: نوزاد ممکن است بیش از حد معمول وزن اضافه کند.
- گریه ضعیف: گریه نوزاد ممکن است ضعیف و خفه باشد.
- کمبود اشتها: نوزاد ممکن است تمایل به خوردن شیر کم تری داشته باشد.
- خواب آلودگی: نوزاد ممکن است بیش از حد معمول بخوابد.
- تورم زبان: زبان نوزاد ممکن است بزرگ و متورم به نظر برسد.
- گریه با صدای بلند: نوزاد ممکن است به طور ناگهانی و با صدای بلند گریه کند.
- تأخیر در رشد: نوزاد ممکن است در رسیدن به نقاط عطف رشدی مانند نشستن یا راه رفتن تأخیر داشته باشد.
تفسیر آزمایش ترویید
| T4 | T3 | TSH | توضیحات |
|---|---|---|---|
| طبیعی | طبیعی | بالا | کم کاری تیروئید خفیف |
| پایین | طبیعی یا پایین | بالا | کم کاری تیروئید |
| طبیعی یا پایین | طبیعی یا پایین | پایین | کم کاری تیروئید ثانویه |
| طبیعی | طبیعی | پایین | پرکاری تیروئید خفیف |
| طبیعی یا بالا | طبیعی یا بالا | پایین | پرکاری تیروئید |
دلایل ایجاد کم کاری تیروئید در نوزادان
عوامل متعددی می توانند باعث کم کاری تیروئید در نوزادان (CH) شوند که به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
بیشتر بخوانید: در مقاله “آزمایشات هورمونی زنان که باید بدانید” قصد داریم به تفسیر تک تک آزمایشات هورمونی در زنان بپردازیم. اکثر این آزمایشات برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا در موارد نازایی و یائسگی زودرس درخواست می شوند.
1. مشکلات مربوط به غده تیروئید
- عدم تشکیل غده تیروئید: در این حالت، غده تیروئید به طور کامل در دوران جنینی تشکیل نمی شود و یا بسیار کوچک است.
- ناهنجاری های رشدی: ممکن است غده تیروئید به طور طبیعی شکل گرفته باشد، اما به دلیل نقص در رشد یا تکامل، قادر به تولید هورمون تیروئید کافی نباشد.
- اختلالات عملکردی: غده تیروئید ممکن است به طور طبیعی شکل گرفته و رشد کرده باشد، اما به دلیل اختلالات ژنتیکی یا نقص در سیستم ایمنی، قادر به تولید هورمون تیروئید به طور موثر نباشد.
2. کمبود ید
ید یک عنصر ضروری برای تولید هورمون های تیروئید است. اگر مادر در دوران بارداری به اندازه کافی ید دریافت نکند، ممکن است نوزاد دچار کم کاری تیروئید شود.
عوامل خطر دیگر:
- سابقه خانوادگی CH
- برخی بیماری های خود ایمنی
- قرار گرفتن در معرض ید رادیو اکتیو قبل از تولد
- برخی از داروها
- نقص مادرزادی در غده تیروئید
- در برخی موارد، علت کم کاری تیروئید در نوزادان ناشناخته باقی می ماند.
بیشتر بخوانید: سرطان رحم معمولاً از سلول های موجود در اندومتر (پوشش داخلی رحم) شروع می شود و به عنوان سرطان اندومتر شناخته می شود. این سرطان یکی از شایع ترین سرطان های زنان است و اغلب در زنان پس از یائسگی تشخیص داده میشود. این بیماری زمانی رخ می دهد که سلول های رحم به طور غیر طبیعی رشد کرده و تومور هایی را تشکیل می دهند. در مقاله “همه چیزهای که باید از انواع، علائم و درمان سرطان رحم بدانید“، به بررسی جامع این بیماری، از جمله انواع، علل، علائم، تشخیص، درمان و روش های پیشگیری می پردازیم.
روند اجرايي برنامه كشوري غربالگري بيماري كم كاري تيروييد نوزادان در ايران
برنامه غربالگري نوزادان در ايران نيز با توجه به شرايط و ويژگيهاي خاص اين كشور طراحي شده و به شرح زير اجرا ميشود:
- آموزش مادران باردار در دوران بارداري و به خصوص در سه ماهه سوم
- تشويق و راهنمايي مادران براي انجام غربالگري نوزادانشان در زمان بستري در بخش زايمان و يا در زمان مرخص شدن از بيمارستان و يا زايشگاه
- نمونهگيري در روز هاي ٥-٣ تولد نوزاد در مراكز نمونهگيري معرفي شده به مادران
- نمونه گيري از كليه نوزادان بستري در بيمارستان ها بر اساس دستورالعمل كشوري برنامه
- نمونه گيري از پاشنه پاي نوزاد بر كاغذ فيلتر (903 S&S)
- خشك كردن كاغذ فيلتر حاوي لكه خوني بر اساس دستورالعمل كشوري
- ارسال كاغذ فيلتر حاوي لكه خوني توسط پست پيشتاز (در اكثر نقاط كشور) از مراكز نمونه گيري به آزمايشگاه غربالگري نوزادان مستقر در مركز استان
- ســنجش غلظت TSH در نمونه خون پاشــنه پا بر كاغذ فيلتر (به عنوان آزمون اوليه غربالگري) در آزمايشــگاه غربالگري نوزادان
- فراخوان فوري موارد مشكوك
- راهنمايي والدين نوزادان مشكوك به آزمايشگاههاي منتخب براي انجام آزمايش سرمي و تاييد و يا رد ابتلا به بيماري
- شروع سريع درمان جايگزيني با قرص لووتيروكسين توسط فوكال پوينت برنامه و يا اولين پزشك در دسترس براي نوزاد بيمار
- معرفي به پزشك فوكال پوينت شهرستاني (در صورتي كه شروع درمان توسط ايشان صورت نگرفته است)
- انجام آزمايشها و اقدامات اتيولوژيك در صــورت امكان (مشــروط بر اين كه موجب فوت وقت و تاخير در شــروع درمان بيماران نشود)
- مراقبت دراز مدت از نوزاد مبتلا بر اساس دستورالعمل كشوري
- انجام مشاوره هاي تخصصي مورد نياز مبتلايان
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری (UTI) یکی از شایع ترین عفونت های باکتریایی است که سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان مبتلا می کند. این عفونت می تواند هر بخشی از دستگاه ادراری، از جمله کلیه ها، حالب ها، مثانه و مجرای ادرار را تحت تاثیر قرار دهد. بلاگ “درمان سریع عفونت مثانه” را مطالعه کنید تا با این بیماری بطور کامل آشنا شوید.
حد نرمال تیروئید در نوزادان
سطوح هورمون تیروئید در نوزادان در چند هفته اول زندگی به تدریج افزایش می یابد.
- TSH: بین 0.5 تا 5 mIU/L
- T4: بین 6.0 تا 12.0 µg/Dl
بهترین زمان درمان کم کاری تیروئید نوزادان
تشخیص و درمان زودهنگام کم کاری تیروئید مادرزادی برای جلوگیری از عوارض عصبی و رشدی ضروری است.
- بهترین زمان برای شروع درمان، در عرض چند هفته اول زندگی است.
- درمان معمولاً با هورمون تیروئید جایگزین خوراکی انجام می شود.
- معاینات منظم برای نظارت بر سطح هورمون تیروئید و رشد نوزاد ضروری است.
نکات مهم
- اگر نگران کم کاری تیروئید نوزاد خود هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
- تشخیص زودهنگام و درمان کم کاری تیروئید مادرزادی می تواند به جلوگیری از عوارض عصبی و رشدی کمک کند.
- درمان معمولاً با هورمون تیروئید جایگزین خوراکی انجام می شود.
- معاینات منظم برای نظارت بر سطح هورمون تیروئید و رشد نوزاد ضروری است.
بیشتر بخوانید: ناباروری، چالشی است که بسیاری از زوج ها با آن مواجه می شوند. این مشکل می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و در زنان و مردان بروز کند. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، روش های درمان ناباروری بسیار متنوع تر و موثر تر شده اند. در بلاگ “روش های درمان ناباروری در ایران + راهنمای کامل درمان با IUI” به بررسی کامل این موضوع پرداخته ایم.
سوالات متداول کمکاری تیروئید مادرزادی (CH) و حد نرمال آن
- کمکاری تیروئید مادرزادی چیست؟
کمکاری تیروئید مادرزادی (CH) اختلالی است که در آن غده تیروئید نوزاد به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمیکند. این هورمونها برای رشد و تکامل مغز و سیستم عصبی ضروری هستند.
- علائم کمکاری تیروئید در نوزادان چیست؟
علائم شامل یبوست، پوست خشک و سرد، افزایش وزن، گریه ضعیف، کمبود اشتها، خواب آلودگی، تورم زبان و تأخیر در رشد نوزاد می‌باشد.
- حد نرمال تیروئید در نوزادان چیست؟
سطح هورمونهای تیروئید در نوزادان در چند هفته اول زندگی به تدریج افزایش مییابد. حد نرمال برای تیروئید در نوزادان به شرح زیر است:
TSH: بین 0.5 تا 5 mIU/L
T4: بین 6.0 تا 12.0 µg/Dl
- چگونه کمکاری تیروئید در نوزادان تشخیص داده میشود؟
کمکاری تیروئید معمولاً از طریق آزمایش غربالگری که در 24-48 ساعت پس از تولد انجام میشود، تشخیص داده میشود. این آزمایش شامل گرفتن نمونه خون از پاشنه پا یا انگشت نوزاد است.
- درمان کمکاری تیروئید در نوزادان چگونه است؟
درمان معمولاً با هورمونهای تیروئید جایگزین به صورت قرص انجام میشود و باید تا سن بلوغ ادامه یابد. این درمان باید سریعاً پس از تشخیص آغاز شود.
- آیا کمکاری تیروئید مادرزادی قابل پیشگیری است؟
بله، با غربالگری نوزادان میتوان این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از عوارض جدی آن جلوگیری کرد.
2 نظر
خیلی خوب توضیح دادید که چرا غربالگری زودمهمه اما نگرانم اگر درمان زود شروع نشه چه عوارضی ممکنه برای نوزادم پیش بیاد و تیروئید نرمال نوزاد باید چند باشه؟ متاسفانه چون تو فامیل همسرم این مشکل برای نوزادا بوده ربطی به ارث داره
ممنون از اطلاعات جامع درباره کم کاری تیروئید نوزادان خیلی خوب و کامل همه چیو توضیح دادید اما آخرش من نتونستم پیدا کنم که گفته باشید که تیروئید نوزاد باید چند باشه تا نرمال تلقی بشه؟ روش های خاصی برای کاهش احتمال بروز این مشکل وجود داره؟