دانلود PDF دستورالعمل کشوری واکسن هاری + عوارض جانبی

رعایت آخرین دستورالعمل واکسیناسیون هاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا استفاده به‌موقع و دقیق از واکسن هاری می‌تواند در پیشگیری از ابتلا و گسترش این بیماری نقش مؤثری ایفا کند. واکسن هاری به دو صورت قبل و بعد از مواجهه موجود است که هر کدام کاربرد خاص خود را دارد و انتخاب درمان مناسب به شرایط مواجهه و خطرات مرتبط بستگی دارد. همچنین، ارتقای سطح آگاهی عمومی درباره راه‌های انتقال و پیشگیری از هاری، می‌تواند در کاهش موارد ابتلا به این ویروس مهلک، تأثیرگذار باشد.

دانلود پی دی اف کامل راهنمای کشوری مبارزه با هاری

کاربرد واکسن هاری فقط به افراد در معرض خطر محدود نمی‌شود؛ بلکه حیوانات خانگی نیز باید تحت پوشش برنامه‌های واکسیناسیون قرار گیرند. اجرای دقیق آخرین دستورالعمل واکسیناسیون هاری توسط مراجع بهداشتی و رعایت اصول پیشگیری، از جمله اقدامات حیاتی برای کنترل و کاهش شیوع این بیماری خطرناک است. جامعه باید نسبت به اهمیت واکسیناسیون و سایر روش‌های پیشگیرانه آگاهی داشته و در موارد گازگرفتگی توسط حیوانات، به سرعت اقدام به درمان پیشگیرانه نماید. همراهی مؤسسات بهداشتی در آموزش عمومی و اعمال برنامه‌ریزی منظم واکسیناسیون، از عوامل کلیدی در مسیر ریشه‌کنی بیماری هاری و حفظ سلامتی جامعه محسوب می‌شود.

هاری چیست؟

بيماري هـاري يكي از مهمترين بيماري هاي مشترك بين حيـوان و انسان است كه در خيلي از منـاطق جهـان شـايعبـوده و در ايـران نيـز يـك اولويـت مهـم به شمار ميايد. با توجه به درصد كشندگي بالا (صد درصد)، برنامـة مـراقبــت و پيـگيـري تمام آسيـب ديدگـان حـيوان گزيـده بـه منظور جــلوگيري از ابـتلا به هـاري با جديت خاص توسط عوامل اجرايـي مربـوط در وزارت بهداشـت، درمان و آموزش پزشكي و در سطوح مختلف، بـه ويـژه در مراكـز بهداشـت شهرسـتان هـا در حـال اجـرا اسـت و خوشـبختانه بـا وجـود افـزايش مـوارد حيوان گزيدگي انساني، موارد ابتلاي انسان به هاري كاهش يافته است.

اين كاهش ميتواند نـاشي از بهبود سيستم مـراقبت در كشف بـه مــوقع حيوانگزيده هـا و درمـان پيشگيري به موقع آنهـا باشـد. البتـه بايسـتي بـراي رسيدن به هدف نهايي، يعني نبود بيمـاري هـاري انسـاني، در جهـت بـالابردن سطح آگاهي جامعه و كاركنان فني بخش بهداشت و درمـان، تقويـت سيسـتم مراقبت و هماهنگي هـاي بين بخشي تلاشهـاي بيشتري به عمل آيـد.

دستورالعمل های کشوری هاری

هر کشور برای کنترل هاری و پیشگیری از هاری، دستورالعمل های خاص خود را دارد. این دستورالعمل ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نظارت بر حیوانات: این شامل نظارت بر جمعیت حیوانات وحشی برای هاری و همچنین واکسیناسیون حیوانات اهلی است.
• مدیریت حیوانات گزیده شده: این شامل قرنطینه حیواناتی است که ممکن است انسان را گاز گرفته باشند و همچنین آزمایش آنها برای هاری است.
• پیشگیری از قرار گرفتن در معرض: این شامل آموزش مردم در مورد نحوه جلوگیری از تماس با حیوانات وحشی و حیوانات اهلی آلوده است.
• درمان پس از قرار گرفتن در معرض: این شامل تجویز واکسن هاری و ایمونوگلوبولین هاری به افرادی است که در معرض ویروس قرار گرفته اند.

به نقل از cdc.gov:

If exposed to rabies, these animals should receive immediate booster vaccination, be kept under owner supervision, and be monitored for signs of rabies for 45 days. Any signs of illness observed during this period should be reported to public health officials

در صورت قرار گرفتن در معرض هاری، این حیوانات باید فورا واکسن تقویتی دریافت کنند، تحت نظارت مالک نگهداری شوند و به مدت 45 روز از نظر علائم هاری تحت نظر باشند. هر گونه علائم بیماری که در این دوره مشاهده می شود باید به مقامات بهداشت عمومی گزارش شود.

بیشتر بخوانید: واکسن ها از جمله مهم ترین دستاوردهای بشر در زمینه ی پزشکی هستند که به پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های عفونی خطرناک کمک می کنند. با تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن در برابر یک عامل بیماری زا خاص تحریک شده و در صورت مواجهه با آن در آینده، به سرعت آن را شناسایی و از بین می برد. برای آشنایی با قوانین واکسیناسیون، بلاگ “دستورالعمل واکسیناسیون کشوری، راهنمای ایمن سازی مصوب کمیته” را مطلعه کنید.

اهميت بيماري هاری

هاري يك بيماري عفوني حاد (آنسفاليت) و كشنده ويروسي است كه به دو شكل تحريكي (هاري خشمگين) يا فلجي (هاري ساكت) ظـاهر مـيشـود. ايـن بيمــاري مخصــوص گوشــتخواران اهلــي و وحشــي بــوده، انســان و ســاير حيــوان هــاي خــونگرم پستانـــدار، بــه طــور تصــادفي و اغلــب ازطريــق حيوان گزيدگي به آن مبتـلا ميشوند.

اهميت بيماري هاري به دلايل زير است:

1 .ميـزان كشندگي بـالا (صـد درصـد)، به طـوري كــه پـس از ظهـور عـلائم باليني چه در انسان و چه در حيـوان، قابـل درمـان نبـوده و بيمار محكوم به مرگ خواهدبود.
2 .افزايش روند موارد حيوان گزيدگي در انسان، به طوري كه بـه ناچـار سالانه مبالغ زيادي صرف خريد سرم و واكسن ضـد هـاري جهـت درمان پيشگيري آسيب ديدگان ميشود.
3 .تلفات دام و خسارت هـاي اقتصادي نـاشي از اين بيمــاري كــه در دام هـا ايجاد ميشود.

روند سالانه حيوان گزيدگي در ايران رو به افزايش است؛ به طوري كـه در 100000 نفر جمعيت، اين ميزان از 1/35 مورد در سال 1366 بـه 151 مــورد در ســال 1381 رســيده اســت. براســاس بررســي هــاي آمــاري در استان هـاي مختلف، بيش از 85 %از مـوارد حيــوان گزيـدگي تــوسط سـگ اتفـاق مـيافتـد كـه بيشـتر ايـن مـوارد بـه سـگ هـاي خـانگي و سـگ گلـه اختصــاص دارد و متأســفانه علــت اصــلي آن، عــدم قــلاده گــذاري است.

بیشتر بخوانید: در برنامه تحول نظام سلامت، در پایگاه سلامت، بطور متوسط جمعیتی معادل 12500 نفر تحت پوشش قرار می گیرند و مراقبین سلامت در پایگاه خدمات سلامت از جمله خدمات و مراقبت های تغذیه ای را ارائه میدهند. هر 3 تا 4 پایگاه سلامت تحت پوشش یک مرکز خدمات جامع سلامت قرار دارد.برنامه تحول نظام و pdf انواع سوء تغذیه را میتوانید از بلاگ “بسته جامع خدمات تغذیه در برنامه تحول سلامت” دانلود کنید.

واکسن هاری چیست؟

واکسن هاری نوعی واکسن است که به بدن در ایجاد ایمنی در برابر ویروس هاری کمک می کند.

دستورالعمل های واکسن هاری

دو نوع اصلی واکسن هاری وجود دارد:

1. واکسن قبل از قرار گرفتن در معرض: این واکسن به افرادی داده می شود که در معرض خطر ابتلا به هاری هستند، مانند دامپزشکان، مأموران حیوان کنترل و مسافران به کشورهایی که هاری در آنها شایع است.
2. واکسن پس از قرار گرفتن در معرض: این واکسن به افرادی داده می شود که در معرض ویروس هاری قرار گرفته اند، مانند افرادی که توسط حیوان آلوده گاز گرفته شده اند.

واکسن هاری بسیار موثر است و می تواند از مرگ ناشی از هاری جلوگیری کند. مهم است که طبق دستورالعمل های پزشک خود واکسن هاری را دریافت کنید.

طبق مراکز کنترل بیماری (CDC)، واکسن قبل از قرار گرفتن در معرض 100٪ در پیشگیری از هاری در افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته اند موثر است. واکسن پس از قرار گرفتن در معرض نیز بسیار موثر است، اما اگر به موقع تجویز نشود، ممکن است موثر نباشد.

بیشتر بخوانید: امکانات و منابع موجود برای اجرای مبارزه با بروسلوز دامی در حدی است که تنها می توانند با حفظ وضع موجود به فعالیت های خود ادامه دهند و امکان توسعه فعالیت ها برای هدف حذف و ریشه کنی بیماری در حال حاضر میسر نخواهد بود. در بلاگ “علائم تب مالت” میتوانید این راهنما را مطالعه کنید و pdf آن را دانلود کنید.

عوارض جانبی واکسن هاری

عوارض جانبی واکسن هاری معمولاً خفیف هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق
• سردرد
• حالت تهوع
• درد عضلانی

در موارد نادر، عوارض جانبی جدی تری ممکن است رخ دهد، مانند:

• واکنش آلرژیک
• التهاب مغز یا نخاع

بیشتر بخوانید: بیماری سالك در مناطق گرمسیری آمریكا، آفریقا و شبه قاره هند و در نواحی نیمه گرمسیری آسیای جنوب غربی و با مرگ و میر بالایی همراه نیست ولی میزان ابتلا بالا و ایجاد ناحیه مدیترانه آندمیك است. اگر چه بیماری سالك معمولا ضایعات بد شكل پوستی كه در برخی موارد تا بیش ازیكسال باقی می ماند و جوشگاه (اسكار) پس از بهبودی آن نیز كه حتی با درمان استاندارد تا آخر عمر وجود دارد، قابل توجه است و موجب اذیت و آزار بیمار می گردد. در بلاگ “راهنمای مراقبت لیشمانیوز جلدی (سالک) در ايران” میتوانید این راهنما را مطالعه کره و pdf مربوط به آن را دانلود کنید.

نکات کلیدی

1. هاری یک بیماری ویروسی کشنده است که از طریق بزاق حیوان آلوده منتقل می شود.
2. هر کشور دستورالعمل های خاص خود را برای کنترل هاری دارد.
3. دو نوع اصلی واکسن هاری وجود دارد: واکسن قبل از قرار گرفتن در معرض و واکسن پس از قرار گرفتن در معرض.
4. واکسن هاری بسیار موثر است و می تواند از مرگ ناشی از هاری جلوگیری کند.

اقدامات مهم بعد از گاز گرفتگی حیوانات

گاز گرفتگی توسط حیوانات، به‌ویژه سگ و گربه، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند هاری را به‌همراه داشته باشد. بنابراین، انجام اقدامات درست و سریع پس از این اتفاق بسیار حیاتی است. در ادامه، مراحل مهم پس از گاز گرفتگی را به‌ترتیب بخوانید:

1. شستشوی فوری زخم: محل گازگرفتگی را حداقل به مدت ۱۵ دقیقه با آب و صابون بشویید. از محلول‌های ضدعفونی مانند پوویدون ید (بتادین) نیز می‌توان استفاده کرد. هر چه زودتر شستشو انجام شود، احتمال انتقال ویروس کاهش می‌یابد.
2. کنترل خونریزی (در صورت وجود): در صورت خونریزی شدید، با یک پارچه تمیز و فشرده آن را کنترل کنید. از فشار مستقیم استفاده کنید و محل را بالا نگه دارید.
3. مراجعه فوری به مرکز بهداشتی یا درمانی: در اسرع وقت خود را به نزدیک‌ترین مرکز بهداشت، درمانگاه یا بیمارستان برسانید. تمام جزئیات حادثه مانند نوع حیوان، محل حادثه، زمان گازگرفتگی و وضعیت حیوان را به پزشک اطلاع دهید.
4. آغاز درمان پیشگیرانه (در صورت نیاز): بسته به وضعیت حیوان، محل گزش و شدت آن، پزشک ممکن است: واکسن هاری، سرم ضد هاری و در صورت نیاز واکسن کزاز را تجویز کند.
5. بررسی وضعیت حیوان گازگیرنده: اگر حیوان قابل شناسایی است و صاحب دارد، باید به مدت ۴۵ روز تحت نظر باشد. در صورت بروز علائم بیماری در حیوان، فوراً به مرکز بهداشت اطلاع دهید. اگر حیوان ولگرد یا مشکوک به بیماری بود، گازگرفته‌شده حتماً باید واکسیناسیون کامل انجام دهد.
6. تکمیل دوره واکسیناسیون: پیگیری تمام نوبت‌های واکسن ضروری است (در روزهای ۰، ۳، ۷، ۱۴ و ۲۸). عدم تکمیل دوره ممکن است اثربخشی واکسن را کاهش دهد و جان فرد را در خطر قرار دهد.
7. آموزش و آگاه‌سازی اطرافیان: سایر افراد اطراف را نسبت به خطرات گازگرفتگی و اهمیت درمان سریع آگاه کنید. در صورت مشاهده حیوانات مشکوک به هاری، موضوع را به شبکه بهداشت یا شهرداری اطلاع دهید.

نکته مهم: هاری یک بیماری کشنده و غیرقابل‌درمان پس از بروز علائم است. بنابراین پیشگیری از طریق درمان سریع و کامل پس از گازگرفتگی، تنها راه نجات است.

سوالات متداول در مورد دستورالعمل کشوری واکسن هاری

• هاری چیست و چگونه منتقل می‌شود؟

هاری یک بیماری ویروسی کشنده است که به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. این بیماری معمولاً از طریق بزاق حیوان آلوده، به‌ویژه از طریق نیش یا گاز گرفتن حیوانات به انسان منتقل می‌شود.

• چه افرادی باید واکسن هاری دریافت کنند؟

دو نوع واکسن هاری وجود دارد، یکی قبل از قرار گرفتن در معرض: برای افرادی که در معرض خطر هستند مانند دامپزشکان و مأموران کنترل حیوانات. دومی پس از قرار گرفتن در معرض: برای افرادی که توسط حیوان آلوده گاز گرفته‌اند.

• آیا واکسن هاری مؤثر است؟

بله، واکسن هاری بسیار مؤثر است. واکسن قبل از مواجهه 100٪ در پیشگیری از بیماری مؤثر است و واکسن پس از مواجهه نیز در صورتی که به‌موقع تجویز شود، می‌تواند از مرگ ناشی از هاری جلوگیری کند.

• عوارض جانبی واکسن هاری چیست؟

عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و شامل درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق، سردرد، حالت تهوع و درد عضلانی می‌شود. در موارد نادر، ممکن است واکنش آلرژیک یا التهاب مغز و نخاع رخ دهد.

• چگونه می‌توان از ابتلا به هاری جلوگیری کرد؟

پیشگیری شامل واکسیناسیون حیوانات، نظارت بر حیوانات وحشی، آموزش عمومی برای جلوگیری از تماس با حیوانات آلوده و واکسیناسیون سریع پس از قرار گرفتن در معرض ویروس است.