فیبروم رحم یا لیومیوم یکی از شایعترین تودههای خوشخیم رحمی است که از بافت عضلانی رحم ایجاد میشود و بسته به اندازه و محل رشد میتواند بدون علامت باشد یا علائمی مثل خونریزی شدید قاعدگی، درد و فشار لگن، تکرر ادرار یا حتی مشکلات باروری ایجاد کند. تشخیص آن معمولاً با سونوگرافی و معاینه لگنی انجام میشود و خوشبختانه بیشتر فیبرومها سرطانی نیستند. اگر علائمی مثل خونریزی غیرعادی، درد شدید یا بزرگ شدن شکم دارید، لازم است برای بررسی و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
| موضوع | پاسخ |
|---|---|
| تعریف | فیبروم رحم (لیومیوم) تودهٔ خوشخیم از ماهیچهٔ صاف و بافت فیبری در دیوارهٔ رحم است. |
| شایعترین علائم | خونریزی قاعدگی شدید یا طولانی، درد/فشار لگن، تکرر ادرار، درد هنگام مقاربت، نفخ شکم. |
| علائم هشداردهنده (احتمال بدخیمی) | خونریزی غیرمعمول یا بعد از یائسگی، درد شدید و مداوم، بزرگ شدن سریع شکم، کاهش وزن بیدلیل. |
| فرق با پولیپ رحم | فیبروم از بافت ماهیچهای دیوارهٔ رحم است؛ پولیپ از پوشش داخلی رحم (آندومتر) رشد میکند. |
| چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم | خونریزی شدید یا طولانی، درد قابل توجه، مشکلات باروری یا هر تغییر ناگهانی در علائم. |
| روشهای تشخیص | معاینه لگن، سونوگرافی (رحمی/ترانسواژینال)، MRI، هیستروسونوگرافی یا هیستروسکوپی، در صورت نیاز بیوپسی. |
| انواع فیبروم | اینترامورال (داخل دیواره)، سابسروزال (خارجی)، زیرمخاطی، ساقهدار، دهانهٔ رحم. |
| علتها و عوامل خطر | هورمونها (استروژن/پروژسترون)، عوامل ژنتیکی، سن (۳۰–۴۰)، چاقی، سابقهٔ خانوادگی، فشارخون. |
| تأثیر بر باروری | بسته به محل و اندازه، میتواند در باروری یا حاملگی اختلال ایجاد کند (بهویژه فیبرومهای زیرمخاطی). |
| اقدامات اولیه/مدیریت | ارزیابی پزشکی و تصویربرداری؛ درمان از نظارت تا دارو (مثلاً تنظیم هورمون)، مداخله جراحی یا روشهای موضعی بسته به شدت. |
راهنمای صوتی
علائم فیبروم
فیبروم رحم می تواند علائم مختلفی را نشان دهد، اگرچه بسیاری از زنان ممکن است اصلاً علائمی را تجربه نکنند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خونریزی شدید قاعدگی: افزایش جریان قاعدگی که اغلب منجر به خیساندن سریع محصولات بهداشتی می شود.
- دوره های قاعدگی طولانی تر: دوره هایی که بیشتر از حد معمول طول می کشد، گاهی اوقات بیش از یک هفته طول می کشد.
- درد یا فشار لگن: ناراحتی مزمن یا احساس فشار در ناحیه لگن.
- تکررادرار: افزایش اضطرار برای ادرار کردن یا نیاز به دفعات بیشتر ادرار، به دلیل فشار ناشی از فیبروم بر روی مثانه.
- درد در حین مقاربت
- کمردرد: درد مداوم در ناحیه کمر که ممکن است به اندازه یا موقعیت فیبروم ها مرتبط باشد.
- تورم یا اتساع شکم: احساس پری یا نفخ در شکم، که ممکن است گاهی قابل توجه باشد یا منجر به تغییر در شکل بدن شود.
- مشکلات باروری: در برخی موارد، فیبروم ها ممکن است به مشکلات باروری یا عوارض بارداری کمک کنند، اگرچه این امر کمتر رایج است.

عصر جدید مامایی در دوره آموزشی “دوره آموزشی خونریزی های غیر طبیعی زنان DUB/AUB” تمام پولیپ ها و فیبروم ها از تشخیص تا درمان به روش نسخه نویسی آماده کرده است تا اگر علاقه مند به یادگیری هستید بتوانید بهترین آموزش را در اختیار داشته باشید.
فرق فیبروم رحم و پولیپ رحم چیست؟
فیبرومهای رحم و پولیپهای رحمی هردو تومورهایی هستند که میتوانند در رحم ایجاد شوند، اما ویژگیها، منشأ و پیامدهای متمایزی دارند.
فیبروم ها که به عنوان لیومیوم نیز شناخته می شوند، تومورهای غیر سرطانی هستند که از ماهیچه صاف و بافت فیبری تشکیل شده اند که در دیواره رحم ایجاد می شوند اما پولیپ رحم توده هایی هستند که به پوشش داخلی رحم (آندومتر) متصل می شوند که می توانند خوش خیم یا به ندرت پیش سرطانی باشند. آگاهی از علائم ظاهری سرطان رحم و راه های تشخیص آن در خانه نیز اهمیت زیادی دارد تا بتوان تغییرات غیرعادی رحم را بهموقع تشخیص داد.

پولیپ رحمی میتواند از چند میلی متر تا چند سانتی متر باشد. اغلب به صورت تک رشد رخ می دهد، اما می تواند چندگانه باشد اما فیبروم رحمی می تواند از نظر اندازه بسیار متفاوت باشد و اغلب به صورت چندتایی رخ می دهد.علل پیدایش پولیپ های رحمی مرتبط با عوامل هورمونی، به ویژه استروژن میباشد اما علت دقیق فیبروم های رحمی ناشناخته وممکن است تحت تاثیر عوامل هورمونی و ژنتیکی باشد.
پولیپ رحمی مکن است باعث خونریزی قاعدگی نامنظم، خونریزی شدید یا خونریزی بین قاعدگی شود اما اغلب بدون علامت است.اما پولیپ رحمی معمولاً منجر به خونریزی شدید قاعدگی، درد لگن، فشار و تکرر ادرار می شود.
علت ایجاد فیبروم رحم
علت دقیق فیبروم رحم به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که چندین عامل در ایجاد آنها نقش دارند:
- هورمون ها: استروژن و پروژسترون، هورمون هایی که چرخه قاعدگی را تنظیم می کنند، تصور می شود که باعث رشد فیبروم ها می شوند. فیبروم ها اغلب پس از یائسگی زمانی که سطح هورمون کاهش می یابد، کوچک می شوند.
- عوامل ژنتیکی: ممکن است استعداد ژنتیکی برای ایجاد فیبروم وجود داشته باشد. زنان با سابقه خانوادگی فیبروم در معرض خطر بیشتری هستند.
- عوامل رشد: موادی که به بدن در حفظ بافتها کمک میکنند، مانند فاکتور رشد شبه انسولین، ممکن است بر رشد فیبروم تأثیر بگذارد.
- سایر عوامل خطر: عواملی مانند چاقی، رژیم غذایی، سن (شایع تر در زنان 30 تا 40 ساله) و برخی شرایط پزشکی (مانند فشار خون بالا) ممکن است خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهند.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی محیطی نیز ممکن است در تشکیل آنها نقش داشته باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

به نقل از mayoclinic:
Doctors believe that uterine fibroids may develop from a stem cell in the smooth muscular tissue of the uterus. A single cell divides over and over. In time it turns into a firm, rubbery mass distinct from nearby tissue.
The growth patterns of uterine fibroids vary. They may grow slowly or fast. Or they might stay the same size. Some fibroids go through growth spurts, and some shrink on their own.
Fibroids that form during pregnancy can shrink or go away after pregnancy, as the uterus goes back to its usual size.
پزشکان معتقدند که فیبرومهای رحمی ممکن است از یک سلول بنیادی در بافت عضلانی صاف رحم ایجاد شوند. یک سلول واحد بارها و بارها تقسیم میشود. با گذشت زمان، به یک توده سفت و لاستیکی تبدیل میشود که از بافتهای اطراف متمایز است.
الگوهای رشد فیبرومهای رحمی متفاوت است. آنها ممکن است به آرامی یا سریع رشد کنند. یا ممکن است در همان اندازه باقی بمانند. برخی از فیبرومها جهش رشد را تجربه میکنند و برخی خود به خود کوچک میشوند.
فیبرومهایی که در دوران بارداری تشکیل میشوند، میتوانند پس از بارداری کوچک شوند یا از بین بروند، زیرا رحم به اندازه معمول خود برمیگردد.
علائم فیبروم رحم بدخیم
فیبروم بدخیم رحم نادر است. اکثر فیبروم ها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. با این حال، هنگامی که فیبروم ها الگوهای رشد یا تغییرات غیرعادی را نشان می دهند، گاهی اوقات می توانند نشان دهنده بدخیمی مانند سارکوم رحم باشند. علائمی که ممکن است باعث نگرانی شود عبارتند از:
- خونریزی غیرمعمول: خونریزی شدید یا طولانی قاعدگی، لکه بینی بین قاعدگی، یا خونریزی بعد از یائسگی.
- درد یا فشار لگن: درد یا فشار لگنی مداوم که ممکن است شدیدتر از آنچه معمولاً در فیبرومهای معمولی تجربه میشود باشد.
- بزرگ شدن رحم: بزرگ شدن قابل توجه شکم یا احساس پری، که ممکن است نشان دهنده افزایش اندازه فیبروم باشد.
- تغییرات در دفع ادرار یا عادات روده: افزایش تکرر ادرار، مشکل در تخلیه مثانه، یا تغییر در عادات روده، اغلب به دلیل فشار ناشی از یک توده در حال گسترش است.
- کاهش وزن: کاهش وزن غیرقابل توضیح ممکن است یک علامت نگران کننده باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد.
- ضعف یا خستگی: خستگی یا ضعف مداوم که می تواند با کم خونی ناشی از خونریزی شدید مرتبط باشد.
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، به خصوص اگر با چرخه قاعدگی طبیعی شما متفاوت باشد یا اگر نگرانی در مورد رشد فیبروم دارید، مهم است که برای ارزیابی و تشخیص مناسب با یک پزشک مشورت کنید. تشخیص زودهنگام برای مدیریت هر بدخیمی بالقوه بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: سرطان رحم معمولاً از سلول های موجود در اندومتر (پوشش داخلی رحم) شروع می شود و به عنوان سرطان اندومتر شناخته می شود. این سرطان یکی از شایع ترین سرطان های زنان است و اغلب در زنان پس از یائسگی تشخیص داده میشود. این بیماری زمانی رخ می دهد که سلول های رحم به طور غیر طبیعی رشد کرده و تومور هایی را تشکیل می دهند. در مقاله “علائم سرطان رحم در زنان یائسه“، به بررسی جامع این بیماری، از جمله انواع، علل، علائم، تشخیص، درمان و روش های پیشگیری می پردازیم.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به فیبروم هستند؟
عوامل متعددی می توانند خطر ابتلا به فیبروم رحم را افزایش دهند، از جمله:
- سن: زنان 30 تا 40 ساله در معرض خطر بیشتری هستند، زیرا فیبروم ها در طول سال های باروری ایجاد می شوند.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی فیبروم می تواند خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهد. اگر مادر یا خواهرفرد فیبروم داشته باشد، احتمال ابتلا فرد به آن بیشتر است.
- قومیت: زنان آفریقایی آمریکایی در مقایسه با زنان با پیشینه های نژادی یا قومی دیگر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فیبروم هستند.
- چاقی: اضافه وزن یا چاقی به دلیل سطوح بالاتر استروژن مرتبط با چربی اضافی بدن، با افزایش خطر فیبروم مرتبط است.
- عوامل هورمونی: زنان با سطوح بالاتر استروژن یا کسانی که تغییرات هورمونی را تجربه می کنند، مانند موارد مربوط به بارداری یا درمان جایگزینی هورمونی، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و کم میوه و سبزیجات ممکن است خطر فیبروم را افزایش دهد.
- قاعدگی زودهنگام: زنانی که از سنین پایین شروع به قاعدگی کرده اند، ممکن است خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهند.
- سایر شرایط پزشکی: شرایطی مانند فشار خون بالا یا برخی اختلالات دستگاه تناسلی نیز ممکن است در این خطر نقش داشته باشند.
در حالی که این عوامل می توانند احتمال ابتلا به فیبروم را افزایش دهند، مهم است که به خاطر داشته باشید که بسیاری از زنان دارای عوامل خطر به آنها مبتلا نمی شوند و برخی از زنان بدون عوامل خطر همچنان می توانند فیبروم را تجربه کنند.

فیبروم چگونه تشخیص داده میشود؟
- معاینه لگن: یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است یک معاینه لگنی را برای بررسی هرگونه رشد غیرعادی یا ناهنجاری در رحم انجام دهد. بزرگ شدن رحم ممکن است نشان دهنده وجود فیبروم باشد.
- سونوگرافی: این روش متداول ترین روش تصویربرداری است. از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از رحم استفاده می کند و می تواند اندازه، تعداد و محل فیبروم ها را آشکار کند.
- سونوگرافی ترانس واژینال: این سونوگرافی نمای نزدیک تری از رحم ارائه می دهد.
- MRI: تصاویر دقیق تری ارائه می دهد و می تواند به ارزیابی تعداد، اندازه و محل فیبروم ها و همچنین تمایز بین فیبروم ها و سایر شرایط کمک کند..
- هیستروسونوگرافی: این یک روش سونوگرافی ویژه است که در آن مایعی به داخل رحم تزریق می شود تا تصویر واضح تری ارائه کند و امکان تجسم بهتر فیبروم ها و پوشش داخلی رحم را فراهم کند.
- هیستروسکوپی: در این روش، یک لوله نازک و روشن (هیستروسکوپ) از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود و به پزشک اجازه می دهد تا قسمت داخلی رحم را ببیند و فیبروم ها را مستقیماً شناسایی کند.
- سونوهیستروگرافی: مشابه هیستروسونوگرافی، این آزمایش شامل تزریق سالین به داخل رحم در حین انجام سونوگرافی برای تجسم بهتر ناهنجاری های رحمی است.
- بیوپسی: در برخی موارد، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است بیوپسی را برای جمع آوری نمونه ای از بافت رحم برای رد سایر بیماری ها، از جمله سرطان، انجام دهد.

انواع فیبروم رحمی
فیبروم داخل دیواره
این فیبروم ها در دیواره عضلانی رحم رشد می کنند. آنها شایع ترین نوع هستند و می توانند باعث بزرگ شدن رحم شوند که منجر به علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی و درد لگن می شود.
بیشتر بخوانید: نارسایی دهانه رحم یا نارسایی سرویکس به حالتی گفته می شود که دهانه رحم، بخشی از رحم که به واژن متصل است، به طور غیرطبیعی زود باز می شود و یا ضعیف می شود. این وضعیت معمولاً در دوران بارداری دیده می شود و ممکن است بدون درد رخ دهد. نارسایی دهانه رحم به این معنا است که دهانه رحم نمی تواند بارداری را به طور کامل تا پایان دوران خود حفظ کند. این مشکل می تواند منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر بلاگ “نارسایی رحم چیست؟” را مطالعه کنید.
فیبروم ساب سروزال
این فیبروم ها در دیواره خارجی رحم (سروز) ایجاد می شوند. آنها ممکن است به سمت بیرون رشد کنند و گاهی اوقات می توانند بسیار بزرگ باشند و به طور بالقوه باعث ایجاد فشار بر اندام های اطراف شوند.

فیبروم زیر مخاطی
این فیبروم ها درست در زیر پوشش داخلی رحم (اندومتر) قرار دارند و می توانند به داخل حفره رحم بیرون بزنند. آنها کمتر شایع هستند اما می توانند منجر به قاعدگی شدیدتر، ناباروری و سقط جنین شوند.
فیبروم ساقه دار
این فیبروم ها توسط یک ساقه نازک به رحم می چسبند. بسته به محل آنها می توانند ساب سرزی یا زیر مخاطی باشند. هنگامی که آنها زیر سرزی هستند، می توانند مانند قارچ از رحم آویزان شوند.
فیبروم دهانه رحم
اینها فیبروم هایی هستند که در دهانه رحم، قسمت پایینی رحم که آن را به واژن متصل می کند، ایجاد می شوند. آنها کمتر شایع هستند و گاهی اوقات می توانند بر قاعدگی و باروری تأثیر بگذارند. از آنجایی که برخی علائم آن مثل خونریزی غیرطبیعی یا درد لگن میتواند شبیه بیماریهای جدیتر باشد، آشنایی با انواع، علائم، روشهای پیشگیری و درمان سرطان واژن اهمیت زیادی دارد. برای مطالعه کاملتر میتوانید به مقاله علت و علائم سرطان واژن مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی یک عفونت شایع مقاربتی (STI) است که توسط گونه های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. آنها عمدتاً با انواع کم خطر HPV، به ویژه نوع 6 و نوع 11 مرتبط هستند. این زگیل ها می توانند به صورت تورم های کوچک، گوشتی یا خاکستری در ناحیه تناسلی، از جمله ولوو، واژن، دهانه رحم، مقعد و در مردان در آلت تناسلی و کیسه بیضه ایجاد شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر بلاگ “انواع زگیل تناسلی (HPV) چیست؟” را مطالعه کنید.
سوالات متداول
- فیبروم رحم چیست؟
فیبروم یا لیومیوم یک توده غیرسرطانی (خوشخیم) است که از عضله صاف و بافت فیبری در دیواره رحم رشد میکند.
- فیبروم چه علائمی دارد؟
خونریزی شدید یا طولانی قاعدگی، درد یا فشار لگن، تکرر ادرار، درد هنگام مقاربت، کمردرد و در برخی موارد مشکلات باروری.
- فیبروم با پولیپ رحم چه تفاوتی دارد؟
فیبروم از بافت ماهیچهای دیواره رحم ایجاد میشود، اما پولیپ از پوشش داخلی رحم (آندومتر) رشد میکند و معمولاً کوچکتر است.
- آیا فیبروم رحم سرطانی میشود؟
بیشتر فیبرومها خوشخیم هستند. اما در موارد نادر، تغییرات غیرعادی مانند رشد سریع یا خونریزی بعد از یائسگی میتواند نشانه بدخیمی باشد.
- چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به فیبروم هستند؟
زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله، کسانی که سابقه خانوادگی فیبروم دارند، افراد چاق یا دارای فشار خون بالا و کسانی که زود قاعده شدهاند.
- فیبروم چگونه تشخیص داده میشود؟
با معاینه لگنی، سونوگرافی (رحمی یا ترانسواژینال)، MRI، هیستروسونوگرافی یا هیستروسکوپی و در برخی موارد بیوپسی.



5 پاسخ
سلام وقت بخیر تفاوت فیبروم خوشخیم با سارکوم رحم رو چطور میشه زود تشخیص داد؟
سلام آیا فیبروم رحم میتونه باعث سقط مکرر بشه یا بیشتر روی باروری تاثیر داره؟
من ۳۸ سالمه و تازه فهمیدم چندتا فیبروم دارم. دکترم گفته فعلاً نیازی به عمل نیست و باید تحت نظر باشم. امیدوارم مثل بقیه خانمها بعد از یائسگی کوچیک بشه. خوندن این مقاله بهم آرامش داد چون کلی استرس داشتم.
راستش من مدتها خونریزی شدید داشتم و فکر میکردم طبیعیه چون مادر و خواهرم هم همینطور بودن. ولی بعد از سونوگرافی معلوم شد چندتا فیبروم دارم. خوشحالم که این مطلب رو خوندم چون دقیقاً علائم منو توضیح داده بود. امیدوارم بقیه خانمها هم جدی بگیرن.
عالی بود، کاش یه جدول مقایسه درمانها هم میذاشتین