نارسایی دهانه رحم چیست؟ علائم، نحوه تشخیص، پیشگیری و درمان
نارسایی دهانه رحم یا نارسایی سرویکس به حالتی گفته می شود که دهانه رحم، بخشی از رحم که به واژن متصل است، به طور غیرطبیعی زود باز می شود و یا ضعیف می شود. این وضعیت معمولاً در دوران بارداری دیده می شود و ممکن است بدون درد رخ دهد. نارسایی دهانه رحم به این معنا است که دهانه رحم نمی تواند بارداری را به طور کامل تا پایان دوران خود حفظ کند. این مشکل می تواند منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شود.
نارسایی دهانه رحم معمولاً در زنانی دیده می‌شود که در گذشته سابقه سقط جنین داشته اند، به ویژه در سه ماهه دوم بارداری. در بسیاری از موارد، نارسایی دهانه رحم تنها در دوران بارداری تشخیص داده می شود، زیرا در شرایط عادی و خارج از بارداری، علائم مشهودی ندارد.
علائم نارسایی دهانه رحم
نارسایی دهانه رحم اغلب بدون علائم دردناک و قابل تشخیص است، به ویژه در مراحل اولیه بارداری. با این حال، برخی علائم ممکن است به بروز این مشکل اشاره کنند. این علائم شامل فشار در ناحیه لگن، احساس سنگینی در پایین شکم، کمر درد خفیف و تغییرات در ترشحات واژن است. همچنین، خونریزی خفیف یا لکه بینی نیز ممکن است نشانه نارسایی دهانه رحم باشد.
علائم معمولاً زمانی بروز می کنند که دهانه رحم شروع به باز شدن می کند. اگر دهانه رحم بدون درد به تدریج باز شود، زن ممکن است احساس ناراحتی خفیف کند، اما ممکن است هیچ علامت واضحی وجود نداشته باشد. در موارد شدید تر، باز شدن ناگهانی دهانه رحم می تواند منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین شود.
علت نارسایی دهانه رحم
علت اصلی نارسایی دهانه رحم به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی که می توانند به این مشکل منجر شوند شامل آسیب های قبلی به دهانه رحم، مانند جراحی ها یا زایمان های دشوار است. به عنوان مثال، زنانی که قبلاً عمل سرکلاژ یا دیگر عمل های جراحی بر روی دهانه رحم داشته اند، در معرض خطر بیشتری برای نارسایی دهانه رحم قرار دارند.
همچنین، عوامل ژنتیکی و هورمونی می توانند نقش مهمی در ضعیف شدن ساختار دهانه رحم ایفا کنند. ناهنجاری های مادرزادی در ساختار رحم و دهانه رحم نیز می تواند یکی از دلایل نارسایی دهانه رحم باشد. برخی از زنان نیز ممکن است به دلایل نامشخص دچار نارسایی دهانه رحم شوند که تشخیص آن در برخی موارد دشوار است.
بیشتر بخوانید: نعوظ شبانه از اوایل دوران نوجوانی طی خواب REM و بطور متوسط 3 الی 4 بار در شب (متوسط هر 2 ساعت یکبار) رخ میدهد که تنها نعوظ در زمان بیداری در حافظه شخص باقی مانده و تحت عنوان نعوظ صبحگاهی اطلاق میگردد. در بررسی فرد با اختلال نعوظ اولین سوال بسیار مهم داشتن نعوظ صبحگاهی است تا وجود اختلالات جسمی تائید یا رد شود. برای آشنایی بیشتر با این مبحث بلاگ “اختلال نعوظ چیست؟” را مطالعه کنید.
عوامل خطر نارسایی دهانه رحم
برخی از عوامل خطر می توانند احتمال بروز نارسایی دهانه رحم را افزایش دهند. این عوامل شامل داشتن سابقه نارسایی دهانه رحم در بارداری های قبلی، انجام جراحی های دهانه رحم (مانند کونیزاسیون) یا آسیب های قبلی به رحم یا دهانه رحم است. همچنین، زنانی که چندین بار سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری داشته اند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
سایر عوامل خطر شامل بارداری های چند قلویی، سن بالای مادر، و سابقه زایمان زودرس می شوند. زنانی که به دلایل ژنتیکی یا ساختاری دچار ناهنجاری های رحم یا دهانه رحم هستند نیز ممکن است در معرض خطر نارسایی دهانه رحم قرار داشته باشند.
تشخیص نارسایی دهانه رحم
تشخیص نارسایی دهانه رحم معمولاً بر اساس سابقه پزشکی و بررسی علائم در دوران بارداری انجام می‌شود. یکی از روش های تشخیص استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال است که به پزشکان اجازه می دهد تا طول و وضعیت دهانه رحم را اندازه گیری کنند. اگر دهانه رحم کوتاه تر از حد طبیعی باشد یا شروع به باز شدن کند، ممکن است نشان دهنده نارسایی دهانه رحم باشد.
در برخی موارد، پزشکان ممکن است از آزمایش های دیگری مانند اندازه گیری فشار داخل رحم استفاده کنند. همچنین، بررسی سابقه بارداری های قبلی و سقط های قبلی می تواند به تشخیص نارسایی دهانه رحم کمک کند. برای زنانی که در گذشته دچار نارسایی دهانه رحم بوده اند، ممکن است از همان ابتدا تدابیر پیشگیرانه ای مانند سرکلاژ در نظر گرفته شود.
موفقیت سرکلاژ بستگی به زمان مناسب انجام آن و شرایط خاص هر بارداری دارد. معمولاً این عمل در هفته های 12 تا 14 بارداری انجام می شود و تا نزدیک به زمان زایمان بخیه ها باقی می مانند. تحقیقات نشان داده است که سرکلاژ می تواند احتمال نگه داری بارداری تا زمان زایمان را افزایش داده و خطر زایمان زودرس را کاهش دهد، به ویژه در زنانی که در معرض خطر بالای نارسایی دهانه رحم هستند.
با این حال، سرکلاژ برای همه زنان مناسب نیست و برخی از زنان ممکن است به دلیل شرایط دیگر یا عوارض احتمالی نتوانند از این روش استفاده کنند. لذا مشاوره با پزشک متخصص قبل از تصمیم گیری در مورد سرکلاژ ضروری است.
بیشتر بخوانید: ارگاسم یا ارضا جنسی رسیدن به احساس لذت جنسی شدید در طول فعالیت جنسی است که با رسیدن به آن قلب سریع تر می زند و تنفس نیز سنگین تر و سریع تر می شود. ارگاسم حس رهایی و اوج لذت جنسی می باشد که نوع آن در زنان و مردان متفاوت است. در بلاگ “ارگاسم یا ارضا جنسی در زنان و مردان چگونه است؟” به بررسی کامل آن پرداخته ایم.
پیشگیری از نارسایی دهانه رحم
پیشگیری از نارسایی دهانه رحم تا حد زیادی به تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب بستگی دارد. یکی از روش های رایج پیشگیری، انجام عمل سرکلاژ دهانه رحم است. در این روش، دهانه رحم با یک بخیه بسته می شود تا از باز شدن زودرس آن جلوگیری شود. این عمل معمولاً در سه ماهه اول یا دوم بارداری انجام می‌شود و تا زمان زایمان باقی می ماند.
همچنین، استراحت بیشتر، جلوگیری از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت های شدید بدنی می تواند به کاهش فشار بر دهانه رحم کمک کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای پروژسترون را برای تقویت دهانه رحم و کاهش احتمال نارسایی تجویز کند.
نارسایی دهانه رحم و سقط جنین چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
نارسایی دهانه رحم یکی از عوامل اصلی سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری است. زمانی که دهانه رحم به طور غیرطبیعی باز می‌شود، جنین نمی تواند به طور کامل در رحم نگه داشته شود و این موضوع منجر به سقط جنین می شود. بسیاری از زنانی که دچار نارسایی دهانه رحم می شوند، بدون هیچ نشانه یا درد ناگهانی، دچار سقط جنین می شوند.
نارسایی دهانه رحم همچنین می تواند منجر به زایمان زودرس شود. زایمان زودرس در صورتی که جنین هنوز به حد کافی رشد نکرده باشد، می تواند خطراتی جدی برای سلامت نوزاد به همراه داشته باشد. بنابراین، مدیریت نارسایی دهانه رحم در بارداری های با خطر بالا اهمیت زیادی دارد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
اگر در دوران بارداری علائمی مانند کمردرد شدید، فشار در ناحیه لگن، تغییرات در ترشحات واژن، یا خونریزی خفیف مشاهده کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان دهنده نارسایی دهانه رحم یا خطر زایمان زودرس باشد.
همچنین، اگر سابقه سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری دارید یا در گذشته به دلیل نارسایی دهانه رحم تحت درمان بوده اید، بهتر است قبل از بارداری مجدد با پزشک مشورت کنید تا بتوان اقدامات پیشگیرانه را در نظر گرفت.
بیشتر بخوانید: واژینیسموس به عنوان سفت شدن غیر ارادی و دردناک عضلات اطراف واژن در شروع دخول توصیف می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناراحت کننده باشد ولی قابل درمان است. در واقع در این حالت عضلات کف لگن و بافت‌های واژن دچار اسپاسم غیر ارادی می‌شوند و احساس سوزش یا درد ایجاد می‌کنند. برای آشنایی کامل با این موضوع پیشنهاد میکنم بلاگ “واژینیسموس یا درد جنسی هنگام دخول چیست؟” را مطالعه کنید.
آزمایش و معاینات نارسایی دهانهٔ رحم
برای تشخیص نارسایی دهانه رحم، سونوگرافی ترانس واژینال یکی از ابزارهای اصلی است. این آزمایش به پزشک امکان می دهد تا طول دهانه رحم را ارزیابی کند. اگر دهانه رحم کوتاه تر از 25 میلی متر باشد، این می تواند نشانه ای از نارسایی دهانه رحم باشد.
همچنین، در موارد خاص، پزشک ممکن است تست های فیزیکی دیگری را برای بررسی وضعیت دهانه رحم و جنین انجام دهد. این آزمایش ها معمولاً در دوران بارداری انجام می شوند تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.
نارسایی دهانه رحم یک مشکل جدی و پیچیده است که می تواند خطرات جدی مانند سقط جنین و زایمان زودرس را به همراه داشته باشد. این وضعیت اغلب بدون علائم واضح و ناگهانی رخ می دهد و تشخیص آن بیشتر در دوران بارداری امکان پذیر است. شناسایی عوامل خطر و انجام معاینات منظم در دوران بارداری می تواند به تشخیص زودهنگام این مشکل کمک کند و اقدامات پیشگیرانه، مانند سرکلاژ یا مصرف داروهای تقویتی، نقش مهمی در حفظ بارداری تا زمان زایمان طبیعی ایفا می کنند.
همچنین، مراجعه به موقع به پزشک و پیگیری علائمی که ممکن است نشان دهنده نارسایی دهانه رحم باشند، می تواند از عوارض جدی جلوگیری کند. آگاهی از این مشکل و مدیریت صحیح آن می تواند به کاهش خطرات و افزایش شانس یک بارداری سالم کمک کند.
