واژینیسموس یا درد جنسی هنگام دخول چیست؟ نحوه تشخیص و درمان
واژینیسموس به عنوان سفت شدن غیر ارادی و دردناک عضلات اطراف واژن در شروع دخول توصیف میشود. این وضعیت میتواند ناراحت کننده باشد ولی قابل درمان است. در واقع در این حالت عضلات کف لگن و بافت‌های واژن دچار اسپاسم غیر ارادی می‌شوند و احساس سوزش یا درد ایجاد میکنند. واژینیسموس حدود ۷ درصد زنان در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار میدهد و بر سلامت جسمی و روانی آنها تاثیر می‌گذارد. علت اصلی این مشکل هنوز به طور دقیق شناخته نشده است ولی متخصصین بر این باورند که واژینیسموس میتواند ناشی از ترس و اضطراب باشد.
واژینیسموس یا درد جنسی هنگام دخول
اصطلاح واژینیسموس برای اولین بار توسط جیمز ماریون سیمز در سال 1862 در غالب یک کیس ریپورت (25 سال باکرگی ) مطرح شد. طبق تعریف DSMV اختلال واژینیسموس و دیسپارونی در یک رده به نام اختلال درد ناحیه تناسلی/لگنی ناشی از دخول قرار گرفته اند.
فعالیت جنسی تحـت تـاثیر عوامل مختلفی می باشد از جمله: خـود فـرد، روابــط اولیــه، خــانواده، اجتمــاع و فرهنــگ، تاریخچــه جنســی خــود و همســر، ارتباطــات گذشته، وضعیت سلامت روانی، مشکلات طبـی اخیـر و وضعیت هورمونی
تشخیص واژینیسموس
تشخیص این مشکل خیلی آسان نیست و نیاز به مشورت با متخصص زنان یا متخصص باروری دارد. در واقع ممکن است علائمی مانند سوزش در هنگام دخول یا مقاربت دردناک را نتوان به طور دقیق شناسایی کرد مگر اینکه معاینه کامل توسط پزشک انجام شود. متخصص زنان، فیزیوتراپیست و مشاور امور جنسی می‌توانند به تشخیص نهایی این مشکل کمک کنند. این متخصصین ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را به طور کامل بررسی میکنند و با توجه به علائمی که بیمار تجربه میکند و معاینه کامل لگن، واژینیسموس را تشخیص می‌دهند.
بیشتر بخوانید: تجاوز جنسی جنایتی خشن است که ناشی از میل به سلطه، تحقیر و یا آسیب رساندن است. در مواردی که قربانی کودک است، فرد متجاوز معمولا اینکار را از طریق تهدید به آسیب رساندن به خانواده یا حیوانات خانگی کودک و بیان این جمله که هیچ کس او را باور نخواهد کرد، انجام میدهد. ماما نقش مهمی در این اتفاق دارد که در بلاگ “وظایف ماما در تجاوز به عنف چیست؟” به بررسی دقیق این موضوع پرداخته ایم.
گزینه‌های درمانی واژینیسموس
- ممکن است بسیاری از زنان مبتلا به واژینیسموس آن را مخفی نگه دارند ولی این بیماری قابل درمان است و بیش از ۹۰ درصد زنانی که تحت درمان قرار می‌گیرند، به طور موفقیت‌آمیز درمان می‌شوند. اگر پزشک شما احساس کند که این مشکل به دلیل آموزش جنسی ناکافی است ممکن است نیاز به جلسات مشاوره و یادگیری درباره آناتومی مرد و زن باشد. شریک زندگی شما نیز میتواند برای درک بهتر شرایط و حمایت در جلسات آموزش و مشاوره به شما بپیوندد.
- تلاش برای کاهش استرس و آرام کردن ذهن نیز میتواند برای حل این مشکل مفید باشد. در واقع یادگیری برخی تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن و جسم میتواند در مدیریت واژینیسموس کمک کند. در قدم اول باید برای شناسایی چیزی که باعث ترس میشود تلاش کنید. سپس با تمرینات تنفسی، مدیتیشن و آرامش ذهن می توانید برای بهبود شرایط جسمی و روحی اقدام کنید.
- فیزیوتراپیست‌های متخصص در درمان کف لگن نیز می‌توانند با آموزش تمرینات مناسب به بیمار کمک کنند تا اسپاسم‌های غیرارادی در حین دخول را از بین ببرد. این تمرینات می‌توانند در کلینیک یا خانه انجام شوند و به آرامش و کنترل عضلات لگن کمک کنند.
- جراحی واژینیسموس نیز یکی از روش‌های حل این مشکل است. در این روش با تزریق بوتاکس از انقباض و ایجاد سفتی در عضلات واژن جلوگیری میشود.
عواقب واژینیسموس بر زندگی زوجین
هر گونه اختلال در روابط جنسی میتواند زندگی مشترک زوجین را تحت تاثیر خود قرار دهد و مطالعات نشان دادند یکی از اصلی ترین علت طلاق اختلال در روابط جنسی زوجین و عدم رضایت آنها از رابطه ی جنسی می باشد. از طرفی بسیاری از رفتارهای ناهنجار و خیانت ناشی از عدم رضایت روابط جنسی می باشد.
گزارش شخصی زن از سابقه اسپاسم غیرارادی، مداوم و مکرر عضلات کف لگن (بیشتر یک سوم انتهایی واژن) به دلیل ترس که در عمل نزدیکی و وارد کردن شی، آلت و معاینه واژینال تداخل ایجاد میکند. این حالت ممکن است وابسته به موقعیت باشد. مثلاً در هنگام فعالیت جنسی رخ دهد و در هنگام معاینه لگنی و سایر مواقع اتفاق نیفتد.
در واژینیسموس ممکن است علاوه بر عضلات یک سوم انتهایی واژن، عضلات لگن نیز به نوعی هایپراکتیویته ثانویه به درد دچار باشند. یعنی بیمار یک بار رابطه جنسی با درد را لمس کند و دفعات بعد علاوه بر واژن، عضلات کف لگن و ران ها هم منقبض شوند.
از بلاگ “عوامل افزایش و کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه” بیشتر بخوانید: اسکریننگ مرگ و میر و سرطان پستان را کاهش می دهد و بقا را 30 درصد افزایش می دهد. 9 سال زمان نیاز است که یک سلول سرطانی توسط ماموگرافی تشخیص داده شود با این حال ماموگرافی 2 سال زودتر از لمس و معاینه بالینی توده را تشخیص می دهد یعنی زمانی که توده با معاینه بالینی تشخیص داده شود توده حداقل به 2 سانتی متر رسیده است که در این زمان توده مستعد متاستاز است.
اتیولوژی واژینیسموس
انقباض عضله پوبوکوکسیژئوس (به شکل یک ۸ انگلیسی که از استخوان لگن تا استخوان دنبالچه کشیده شده و دور تا دور سوراخهای کف لگن از جمله محل خروج ادرار ، واژن و مقعد را در بر گرفته) به علت نامشخص در بعضی افراد از حالت عادی فراتر رفته و سبب دخول غیر ممکن یا ناکامل میشود.
شیوع واژینیسموس
شیوع آن در کلینیک های درمان اختلالات جنسی بین 5 تا 42 درصد گزارش شده است. جالب است بدانید که این شیوع در زنان تحصیل کرده و دارای موقعیت اقتصادی اجتماعی بالا، به مراتب بیشتر دیده می شود.
انواع واژینیسموس
- اولیه
- ثانویه
- وضعیتی
- کامل
انتظــارات فرهنگــی، احســاس گنــاه، پیش بینــی درد، اعتماد به نفــس پاییــن و احســاس بی کفایتــی همگی میتوانــد در اکثــر اختــلالات جنســی زنــان نقــش داشــته باشــد. (در مردان و زنان) تکرار و تصویر سازی درد در مغز باعث می شود تا سیستم عصبی نسبت به درد حساس تر و هشیارتر شود.
علائم واژینیسموس
واژینیسموس انقبــاض غیــرارادی برگشــت پذیر یــا مســتمر عضــلات میــان دوراهــی دربرگیرنــدۀ ثلــث خارجــی مهبــل در زمــان تــلاش بــرای دخــول آلــت تناســلی و یا هنگام ورود اسپکولوم و معاینه زنان است.
درد بخش جدایی ناپذیر از تجربه واژینیسموس است. معاینه ژنیکولوژیک برای کشف معیارهای اسپاسم، انقباض و درد ضروری؛ اما ناکافی است. چون برخی از بیماران قادر به تحمل معاینه هستند؛ اما به هیچ عنوان اجازه دخول توسط آنها داده نمی شود. تشخیص واژینیسموس از دیسپارونیا به علت تظاهرات بالینی مشابه دشوار است.
گرفتن تاریخچه رابطه فرد با شریک جنسی در کنار انجام معاینه ژنیکولوژیک به تشخیص افتراقی واژینیسموس از دیسپارونیا کمک می کند. علت دیسپارونیا می تواند ساختاری و در نتیجه ی عفونت ها و آتروفی باشد در حالی که واژینیسموس یک اختلال روحی است که آثار آن را به صورت فیزیکی می بینیم.
بیشتر بخوانید: آزمایشات روتین در مامایی همواره از بحث هایی بوده است که مورد توجه همه ی ماما هایی که در این عرصه فعالیت میکنند و یا مشغول یادگیری هستند مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفته است. در بلاگ “آزمایش های روتین بارداری با تفسیر” تمامی این آزمایشات را بررسی کرده ایم.
روش های درمان واژینیسموس
درمان اصلی و استاندارد، CBT میباشد یعنی روش شناختی_رفتاری (cognitive behavioral therap)
CBT شامل بازسازی شناختی، شیوه های کاهش اضطراب، ارائه اطلاعات جنسی درست، تمرین تمرکز حسی و حساسیت زدایی منظم با دیلاتورها می باشد.
اندیشه اساسی رفتاردرمانی این است که “مشکلات جنسی، نتیجه یادگیری در گذشته” است و با تشویق و تنبیه های انجام شده آشکار می شود. بدون توجه به شدت و ضعف مشکلات روحی روانی زمینه ای پیش اگهی درمان با روش CBT بسیار خوب است. در صورت وجود مشکلات بین فردی شما به یک روانشناس در کنار خود احتیاج دارید.
دیگر روش های مورد استفاده عبارتند از
- تزریق بوتاکس
- هایمنکتومی
- استفاده از مسکن ها
- آرامبخش ها
- شل کننده های عضلانی
- استفاده از دستگاه RF
- هیپنوتیزم
- مانیتورینگ عضلات
اینکه هر روش چقدر تاثیر دارد و چگونه می توان از این روش ها برای درمان مددجویان مبتلا به واژینیسموس استفاده کرد، در کارگاه آموزشی واژینیسموس به طور مفصل تدریس شده است. در این کارگاه علاوه بر بررسی روش های تشخیصی و افتراق آن از دیگر اختلالات جنسی بحث درمان را بسیار کامل و جامع بیان می کند به عنوان مثال به شما می آموزد در هر جلسه چگونه هیستوری بگیرید؟ چگونه معاینه کنید؟ چه سوالاتی بپرسید؟ و چه برنامه ی درمانی بگذارید؟ تا در نهایت منجر به درمان کامل واژینیسموس شود.
مراحل طبیعی سیکل جنسی
- Desire: نوعي احساس ارادي و پاسخ به محرک های داخلي (تصورات جنسي) و خارجي (حضور همسر) است.
- Excitement: افزایش انقباضات عضلانی، افزایش تنفس، برافروختگی پوست، بلند شدن نوک پستان، دانه هاي ماکولوپاپولار قرمز رنگ روي سينه، تورم کلیتوریس، تورم لب ها ، تورم دیواره واژن، کشیده شدن رحم به سمت بالا و افزایش سایز آن، لوبریکیت شدن واژن
- Plateau: اگر فرد در این مرحله بماند و به ارگاسم نرسد به دنبال جمع شدن خون در اندام های تناسلی باعث احتقان لگن و درد کمر می شود و زن به دنبال آن احساس عصبانیت و خشم دارد و گاها پرخاشگر می شود. این احتقان ممکن است چند روز طول بکشد.
- Orgasm: اوج لذت جنسی می باشد. اصل آن انقباضات غیرارادی و ریتمیک عضلات از دهانه واژن به سمت رحم است. فشار خون، ضربان قلب و تنفس با دریافت سریع اکسیژن در بالاترین میزان خود قرار دارند.
- Resolution: در مرحله فرونشینی قسمت های دچار تورم و اسپاسم به حالت اولیه بازگشته است. گاها بازگشت مجدد زن به سیکل جنسی در صورت دریافت تحریکات مجدد قوی تر و لذت بخش تر است و باعث تجربه ارگاسم های بعدی می شود زیرا زنان بر خلاف مردان می توانند چند ارگاسم باشند.
لاین اختلالات جنسی بسیار پر درامد بوده و آشنایی با اختالالت جنسی شما را از دیگر همکاران برجسته می کند. شما می توانید با شرکت در دوره واژینیسموس عصر جدید مامایی مهارتی پر درآمد و قابل استفاده در ویزیت آنلاین را کسب کنید!
بیشتر بخوانید: در مقاله “آزمایشات هورمونی زنان که باید بدانید” قصد داریم به تفسیر تک تک آزمایشات هورمونی در زنان بپردازیم. اکثر این آزمایشات برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا در موارد نازایی و یائسگی زودرس درخواست می شوند.
