خشکی واژن به معنای کاهش یا عدم تولید مخاط طبیعی در واژن است. و زمانی رخ میدهد که به دلایل مختلفی مثل کاهش سطح هورمون استروژن (به‌ویژه در دوران یائسگی)، مصرف برخی داروها، زایمان، شیردهی یا حتی استرس، میزان ترشحات طبیعی واژن کاهش پیدا می‌کند. نتیجه آن احساس سوزش، خارش، درد هنگام رابطه و حتی افزایش احتمال عفونت‌های واژینال است.
| موضوع | توضیحات کوتاه |
|---|---|
| تعریف خشکی واژن | کاهش یا عدم تولید ترشحات طبیعی واژن که باعث درد، سوزش و مشکلات جنسی می‌شود. |
| سن شایع | در هر سنی ممکن است رخ دهد اما بیشتر پس از یائسگی به دلیل کاهش استروژن. |
| دلایل اصلی | یائسگی، زایمان و شیردهی، مصرف برخی داروها (ضدافسردگی، شیمی‌درمانی، آنتی‌هیستامین)، استرس و اضطراب. |
| علائم شایع | سوزش، خارش، درد هنگام رابطه، کاهش میل جنسی، ترک یا خونریزی واژن. |
| درمان‌های پزشکی | کرم و حلقههای استروژنی، مرطوبکنندهها و روانکنندههای واژینال، مشاوره و رواندرمانی. |
| راهکارهای خانگی | استفاده از روغن نارگیل، ژل آلوئهورا، دمنوش‌های گیاهی (رازیانه، بابونه)، مصرف آب کافی. |
| موارد ممنوع | استفاده از صابون و شوینده‌های قوی، دوش واژینال، محصولات معطر در ناحیه تناسلی. |
| پیشگیری | تغذیه غنی از فیتواستروژن، رابطه منظم، کاهش استرس، پوشیدن لباس زیر نخی و آزاد. |
خشکی واژن ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما احتمال وقوع آن با افزایش سن، به ویژه پس از یائسگی، بیشتر می‌شود. این موضوع به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن است.
در دوران یائسگی، بسیاری از زنان کاهش چشم گیری در تولید استروژن را تجربه می کنند که منجر به نازک شدن و خشکی بافت های واژن می‌شود. با این حال، زنان جوان تر نیز ممکن است به دلایل مختلفی مانند مصرف برخی داروها، زایمان یا شیردهی، و حتی استرس دچار خشکی واژن شوند.
دلایل خشکی واژن می توانند متنوع باشند و شامل عوامل فیزیولوژیکی، روانی و حتی محیطی باشند. کاهش سطح استروژن اصلی ترین دلیل خشکی واژن است. این کاهش ممکن است به دلیل یائسگی، زایمان، شیردهی یا برداشتن تخمدان ها رخ دهد. علاوه بر این، مصرف داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها، و داروهای شیمی درمانی نیز می توانند منجر به خشکی واژن شوند. استرس، اضطراب و کاهش میل جنسی نیز از دیگر عواملی هستند که می توانند بر تولید مخاط طبیعی در واژن تأثیر بگذارند.
برای درمان خشکی واژن، ابتدا باید علت اصلی آن تشخیص داده شود. درمان های هورمونی یکی از روش های متداول برای زنان یائسه است. این درمان ها معمولاً شامل مصرف کرم ها یا حلقه های استروژنی است که به صورت مستقیم در واژن استفاده می شوند.
همچنین، مرطوب‌کننده ها و روان‌کننده های واژینال نیز می توانند برای کاهش علائم و افزایش راحتی در هنگام رابطه جنسی مورد استفاده قرار گیرند. در برخی موارد، ممکن است پزشک توصیه کند که از روش های روان درمانی برای کاهش استرس و اضطراب استفاده کنید.
به نقل از nhs.uk:
If you’re getting vaginal dryness because of changes in your hormone levels, you may be prescribed creams, gels, patches or medicines to increase a hormone called oestrogen. This is called hormone replacement therapy (HRT).
These are not recommended for everybody. Talk to your doctor about whether hormonal treatments are suitable for you.
اگر به دلیل تغییرات سطح هورمون‌هایتان دچار خشکی واژن شده‌اید، ممکن است کرم، ژل، چسب یا داروهایی برای افزایش هورمونی به نام استروژن تجویز شود. به این روش، درمان جایگزینی هورمون (HRT) گفته می‌شود.
این روش‌ها برای همه توصیه نمی‌شوند. در مورد مناسب بودن درمان‌های هورمونی برای خود با پزشک مشورت کنید.
علاوه بر درمان های پزشکی، روش های خانگی و داروهای گیاهی نیز می توانند به بهبود خشکی واژن کمک کنند. روغن نارگیل به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی شناخته شده و می تواند به کاهش خشکی و افزایش لطافت بافت های واژن کمک کند. ژل آلوئه ورا نیز به دلیل خواص ضد التهابی و مرطوب‌کنندگی خود می تواند مؤثر باشد. مصرف دمنوش های گیاهی مانند رازیانه و بابونه نیز می تواند به تعادل هورمونی بدن و کاهش خشکی واژن کمک کند.
در هنگام درمان خشکی واژن، باید از برخی اقدامات خودسرانه پرهیز کنید. استفاده از صابون ها و شوینده های قوی می تواند وضعیت خشکی را تشدید کند. همچنین استفاده از دوش واژینال به شدت منع می‌شود، زیرا می تواند تعادل طبیعی باکتری های مفید در واژن را به هم بزند و باعث افزایش خشکی و عفونت های واژینال شود. همچنین، از استفاده از هر گونه محصول معطر در ناحیه واژن باید اجتناب کرد.
بیشتر بخوانید: سرطان واژن یک نوع نادر از سرطان های دستگاه تناسلی زنان است که در بافت های واژن (مهبل) شروع می شود. واژن یک کانال عضلانی است که از رحم به خارج از بدن امتداد دارد. سرطان واژن می تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در زنان بالای 60 سال مشاهده می شود. این بیماری در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است، اما با پیشرفت بیماری ممکن است علائم قابل توجهی ظاهر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید بلاگ “انواع، پیشگیری و درمان سرطان واژن چگونه است؟” را مطالعه کنید.
اگر خشکی واژن به درستی درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی تری شود. عفونت های واژینال یکی از پیامدهای شایع خشکی واژن هستند. خشکی واژن می تواند باعث ایجاد ترک های کوچک در بافت های واژن شود که راه ورود باکتری ها و ویروس ها را باز می کند. و زمینه ابتلا به بیماری‌هایی مانند عفونت تریکومونیازیس را فراهم میسازد. اگر به دنبال اطلاعات جامعی درباره این عفونت هستید به شما پیشنهاد میکنیم به مقاله عفونت تریکومونیازیس چیست؟ مراجعه کنید.
همچنین، خشکی واژن می تواند به کاهش میل جنسی و در نتیجه مشکلات در روابط زناشویی منجر شود. در موارد شدید، ممکن است زنان از هرگونه فعالیت جنسی اجتناب کنند که می تواند بر روحیه و کیفیت زندگی آن ها تأثیر منفی بگذارد.
خشکی واژن با نشانه های مشخصی همراه است که می تواند در زندگی روزمره و فعالیت های جنسی زنان تأثیرگذار باشد. سوزش و خارش از شایع ترین علائم خشکی واژن هستند. همچنین ممکن است زنان در هنگام رابطه جنسی درد و ناراحتی شدید احساس کنند که می تواند منجر به کاهش میل جنسی و حتی اجتناب از رابطه جنسی شود. در موارد شدیدتر، خشکی واژن ممکن است باعث ترک خوردن یا خونریزی در ناحیه واژن شود.
تشخیص خشکی واژن معمولاً بر اساس علائم بالینی و بررسی های پزشکی انجام می‌شود. پزشک ممکن است با معاینه واژینال وضعیت بافت ها و میزان خشکی را ارزیابی کند. در برخی موارد، آزمایش های هورمونی نیز برای بررسی سطح استروژن و سایر هورمون های مرتبط انجام می‌شود.
همچنین، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد تا پرسشنامه های مخصوصی را پر کند تا میزان تأثیر خشکی واژن بر زندگی روزمره و جنسی او را بهتر ارزیابی کند.
در صورت تجربه خشکی واژن، به ویژه اگر این مشکل باعث ناراحتی و کاهش کیفیت زندگی شده است، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما با استفاده از روش های خانگی و داروهای غیر نسخه ای بهبود نیافت یا علائم شدیدتر مانند خونریزی، درد مداوم یا عفونت واژینال ظاهر شد، حتماً نیاز به مداخله پزشکی دارید.
همچنین اگر در دوران یائسگی هستید و خشکی واژن باعث مشکلات جنسی یا روانی برای شما شده است، مشاوره با پزشک متخصص زنان توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: فیبروم رحم که به عنوان لیومیوم نیز شناخته می شود، یک تومور غیرسرطانی (خوش خیم) است که در دیواره عضلانی رحم ایجاد می شود. فیبروم ها از سلول های ماهیچه صاف و بافت همبند فیبری تشکیل شده اند و می توانند از نظر اندازه، شکل و تعداد متفاوت باشند. برای اطلاعات بیشتر میتوانید بلاگ “علت ایجاد فیبروم رحم چیست؟” را مطالعه کنید.
خشکی واژن معمولاً به عنوان یکی از علائم بارداری شناخته نمی شود. در واقع، بیشتر زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری افزایش ترشحات واژینال را تجربه می کنند. اما در برخی موارد، تغییرات هورمونی می تواند منجر به خشکی واژن شود. اگر دچار خشکی واژن شده اید و احتمال بارداری وجود دارد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از هرگونه نگرانی احتمالی جلوگیری شود.
برای جلوگیری از خشکی واژن می توان از چندین روش پیشگیرانه و ساده استفاده کرد که به حفظ سلامت و رطوبت طبیعی واژن کمک می کنند. در ادامه به برخی از این روش ها اشاره می کنیم:
کاهش سطح استروژن، یکی از اصلی ترین دلایل خشکی واژن است. برای حفظ تعادل هورمونی بدن، مصرف غذاهای غنی از فیتواستروژن مانند سویا، تخم کتان و مغزها می تواند مفید باشد. همچنین، مشاوره با پزشک در صورت نیاز به درمان های هورمونی می تواند کمک کننده باشد. همچنین بر هم خوردن تعادل هورمونی، مخصوصاً در خانم‌هایی که دچار تنبلی تخمدان هستند، میتواند منجر به خشکی واژن شود. اگر با این مشکل روبه‌رو هستید، مطالعه‌ی مقاله سریعترین درمان تنبلی تخمدان و علائم آن توصیه می‌شود.
استفاده منظم از مرطوب کننده های واژینال می تواند به حفظ رطوبت طبیعی واژن کمک کند. این محصولات مخصوصاً برای زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند، مفید هستند. در هنگام رابطه جنسی نیز استفاده از روان کننده های بر پایه آب یا سیلیکون توصیه می‌شود تا از ایجاد خشکی و ناراحتی جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: نارسایی دهانه رحم یا نارسایی سرویکس به حالتی گفته می شود که دهانه رحم، بخشی از رحم که به واژن متصل است، به طور غیرطبیعی زود باز می شود و یا ضعیف می شود. این وضعیت معمولاً در دوران بارداری دیده می شود و ممکن است بدون درد رخ دهد. نارسایی دهانه رحم به این معنا است که دهانه رحم نمی تواند بارداری را به طور کامل تا پایان دوران خود حفظ کند. این مشکل می تواند منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شود. در بلاگ “نارسایی دهانه رحم چیست؟ علائم، نحوه تشخیص، پیشگیری و درمان” به صورت جامع این بیماری را بررسی کرده ایم.
دوش واژینال می تواند تعادل طبیعی باکتری های مفید در واژن را به هم بزند و باعث خشکی شود. همچنین، از استفاده از محصولات معطر مانند صابون ها، لوسیون ها و دستمال های بهداشتی در ناحیه واژن باید خودداری کنید.
نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز می تواند به هیدراته نگه داشتن تمام بخش های بدن، از جمله واژن، کمک کند. کمبود آب در بدن می تواند منجر به خشکی پوست و مخاط های بدن شود.
لباس های زیر نخی و آزاد که اجازه جریان هوا به ناحیه تناسلی را می دهند، به جلوگیری از خشکی واژن کمک می کنند. لباس های تنگ و غیر قابل تنفس می توانند باعث افزایش رطوبت و در نتیجه ایجاد خشکی و عفونت شوند.
استرس و اضطراب می توانند تعادل هورمونی بدن را مختل کنند و منجر به خشکی واژن شوند. تمرین های آرامش بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی می توانند به کاهش استرس کمک کنند.
در صورت مشاهده هرگونه علائم اولیه خشکی واژن، بهتر است با پزشک مشورت کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند.
رابطه جنسی منظم و همراه با تحریک کافی می تواند به افزایش ترشحات طبیعی واژن و جلوگیری از خشکی آن کمک کند. در صورت تجربه خشکی یا درد در هنگام رابطه جنسی، استفاده از روان کننده ها می تواند مفید باشد.
خشکی واژن یک مشکل رایج اما قابل درمان است. با شناسایی علت اصلی و استفاده از روش های مناسب درمانی، می توان این مشکل را کنترل و از بروز عوارض جانبی آن جلوگیری کرد. استفاده از مرطوب کننده های واژینال، درمان های هورمونی و روش های خانگی همگی می توانند به بهبود علائم کمک کنند. همچنین، در صورت تجربه علائم شدید یا مداوم، مشاوره با پزشک ضروری است.
بیشتر بخوانید: سندرم پیش از قاعدگی (PMS) گروهی از علائم فیزیکی، احساسی و رفتاری است که در مرحله لوتئال چرخه قاعدگی، معمولاً در یک یا دو هفته قبل از شروع قاعدگی رخ می دهد. برای آشنایی کامل با این سندروم میتوانید بلاگ “علائم سندرم پیش از قاعدگی” را مطالعه کنید.
| روش پیشگیری | توضیح | نکته کاربردی |
|---|---|---|
| حفظ تعادل هورمونی | مصرف غذاهای غنی از فیتواستروژن مثل سویا، تخم کتان و مغزها به تعادل هورمونی کمک می‌کند. | در صورت داشتن مشکلات هورمونی (مثل تنبلی تخمدان)، حتماً با پزشک مشورت کنید. |
| استفاده از مرطوبکنندهها | مرطوبکنندهها و روانکنندههای واژینال رطوبت طبیعی واژن را حفظ می‌کنند. | برای رابطه جنسی از روانکنندههای پایه آب یا سیلیکون استفاده کنید. |
| اجتناب از شوینده‌ها | دوش واژینال و محصولات معطر تعادل باکتری‌های مفید واژن را به هم می‌زنند. | فقط از شوینده‌های ملایم و غیرمعطر استفاده کنید. |
| مصرف کافی آب | نوشیدن آب کافی بدن و مخاط‌ها را هیدراته نگه می‌دارد. | روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید. |
| پوشیدن لباس مناسب | لباس زیر نخی و آزاد جریان هوا را حفظ می‌کند. | از پوشیدن لباس‌های تنگ و پلاستیکی اجتناب کنید. |
| کاهش استرس | استرس تعادل هورمونی بدن را برهم می‌زند. | یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفسی مفید هستند. |
| مشاوره با پزشک | تشخیص و درمان زودهنگام از مشکلات جدی‌تر جلوگیری می‌کند. | در صورت مشاهده علائم شدید یا مداوم حتماً به متخصص مراجعه کنید. |
| روابط جنسی منظم | تحریک کافی در رابطه باعث افزایش ترشحات طبیعی واژن می‌شود. | در صورت خشکی، از روان‌کننده‌ها استفاده کنید. |
خشکی واژن میتواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشترین شیوع آن بعد از یائسگی به دلیل کاهش هورمون استروژن است.
خیر. عواملی مثل زایمان، شیردهی، مصرف داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها و شیمی‌درمانی، استرس و اضطراب هم می‌توانند باعث خشکی واژن شوند.
سوزش، خارش، درد هنگام رابطه جنسی، کاهش میل جنسی، و در موارد شدید ترک خوردن یا خونریزی واژن.
بله، خشکی واژن ممکن است ترکهای ریز در بافت ایجاد کند که راه ورود باکتریها و ویروسها را باز کرده و احتمال عفونت را افزایش میدهد.
بسته به علت اصلی، درمان شامل کرم یا حلقههای استروژنی، مرطوبکنندهها و روانکنندههای واژینال و در برخی موارد رواندرمانی است.
استفاده از روغن نارگیل، ژل آلوئهورا، مصرف دمنوشهایی مثل رازیانه و بابونه، نوشیدن آب کافی و کاهش استرس میتواند کمککننده باشد.
4 پاسخ
خیلی خوب توضیح داده بودید 👌 فقط ای کاش چند تا محصول معتبر مرطوب‌کننده هم معرفی می‌کردید که انتخاب راحت‌تر بشه
من همه‌ی این کارها رو انجام دادم، ولی هنوز مشکل دارم. به نظرم بدون داروهای هورمونی خیلی‌ها جواب نمی‌گیرن
اقعاً این همه توصیه عملی هست؟ مثلاً آدم تو زندگی پر استرس چطور می‌تونه یوگا و مدیتیشن رو منظم انجام بده؟
من بعد از یائسگی خیلی درگیر خشکی واژن بودم، استفاده از مرطوب‌کننده‌های واژینال واقعاً بهم کمک کرد. ممنون از توضیحات کاملتون 🌸