انواع خونریزی در بارداری و دلایل آن

خونریزی و لکه بینی یکی از مشکلات شایع و از علل اصلی مراجعه مادران باردار به بیمارستان می باشد که می‌تواند در هر مرحله‌ ای از بارداری رخ دهد. مطالعات نشان می دهد که حدود 20 تا 30 درصد زنان باردار در سه ماهه اول بارداری دچار خونریزی می شوند. این پدیده دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که برخی از آن ها بی خطو و بعضی دیگر نگران کننده اند و نیاز به بررسی و درمان دقیق دارد. همچنین مطالعه مقاله “برای قطع خونریزی در بارداری چه بخوریم؟” پیشنهاد می شود.

انواع خونریزی در بارداری

خونریزی در بارداری به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: خونریزی‌های اولیه و خونریزی‌های ثانویه.

خونریزی‌های اولیه

این نوع خونریزی معمولاً در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و شامل موارد زیر است:

• خونریزی ناشی از لانه ‌گزینی: پس از بارور شدن تخمک توسط اسپرم و عبور از لوله فالوپ، بلاستوسیست به درون اندومتر رحم نفوذ می کند که معمولا در روز 11 یا 12 پس از لقاح رخ می دهد و لانه گزینی نامیده می شود. برخی از زنان ممکن است در این روزها دچار خونریزی خفیف شوند که معمولاً بدون خطر است و به عنوان “خونریزی لانه‌گزینی” شناخته می‌شود. این نوع خونریزی به شکل لکه بینی و قهوه ای رنگ است و در مدت کوتاهی رخ می دهد و با علائم دیگری مانند گرفتگی عضلات، حساس شدن پستان ها، تغییرات خلقی به دلیل نوسان هورمون ها همراه است.
• سقط جنین: یکی از شایع‌ترین علل خونریزی در 20 هفته اول بارداری، سقط جنین است. سقط جنین ممکن است به دلایل ژنتیکی، هورمونی یا ساختاری رخ دهد. که معمولا سقطی که به دلایل زنتیکی باش در 12 هفته اول اتفاق می افتد. آمار نشان می دهد که تقریباً ۱۵ تا ۲۰ درصد از بارداری‌ها به سقط جنین ختم می‌شوند. مادران در حال سقط خونریزی شدید و گاهی همراه با دفع بافت را تجربه می کنند و علائم دیگری مانند درد در ناحیه زیر شکم و کمر را هم دارند.
• بارداری خارج رحمی: در این حالت، تخمک بارور شده به جای لانه گزینی در رحم، در فضای خارج از رحم مانند لوله فالوپ، تخمدان و صفاق قرار می‌گیرد. که شایع ترین محل آن لوله فالوپ می باشد. این وضعیت یک اورژانس مامایی است و نیاز به مداخله فوری دارد. نشانه های این نوع بارداری شامل درد شدید زیر شکم و لکه بینی است و در وضعیت های حاد ممکن است فرد دچار درد تیر کشنده در ناحیه شانه و حتی شوک شود.
• حاملگی مولار: این بیماری نادر در صورتی رخ می دهد که به جای جنین، بافت جفت به صورت غیر طبیعی رشد می کند، در موارد نادرتر ممکن است این بافت به حالت سرطانی در بیاید و حتی می تواند به بافت های مختلف بدن متاستاز دهد. از علائم این بیماری خونریزی به حالت لکه بینی و تهوع و استفراغ شدید است. توجه کنید که پس از تشخیص این بیماری باید فورا ختم حاملگی به روش کورتاژ انجام شود و تا یک سال پس از آن از بارداری مجدد خودداری کند و همچنین باید در طی 6 ماه نخست پس از این رویداد به طور مرتب سطح هورمونB- HCG چک شود تا از رخ ندادن حال سرطانی بافت اطمینان حاصل شود.
• پولیپ سرویکس: در صورتی که خانم مبتلا به پولیپ سرویکس باشد ممکن است در اثر رابطه جنسی دچار خونریزی شود. این پولیپ‌ها معمولاً بی‌خطر هستند و خونریزی آن ربطی به وضعیت بارداری ندارد اما ممکن است نیاز به بررسی و درمان داشته باشند.
• معاینه و یا نزدیکی جنسی: در بارداری خونرسانی به رحم و سرویکس و واژن افزایش می یابد، اگر با رابطه جنسی یا معاینات زنان به بافت واژن یا سرویکس فشار وارد شود لکه بینی رخ می دهد. میزان آن خفیف است و پس از چند ساعت بر طرف می شود.
• عفونت: عفونت واژن و رحم و دهانه رحم می تواند لکه بینی ایجاد کند. مانند ابتلا به عفونت های کلامیدیا و گونوره

در سایت Mayo Clinic گفته شده:

Pregnancy-related bleeding can have several causes, some of which aren’t serious, but others may indicate a more serious problem requiring medical attention. For example, implantation bleeding, which may occur as the fertilized egg attaches to the uterine lining, is typically a minor occurrence and often doesn’t cause significant complications. However, other causes, such as ectopic pregnancy or placental abruption, may pose severe risks and necessitate prompt medical intervention. It’s crucial for expecting mothers to monitor any bleeding and seek professional guidance when necessary

خونریزی مرتبط با بارداری می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از آنها جدی نیستند، اما برخی دیگر ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. به عنوان مثال، خونریزی لانه گزینی، که ممکن است با چسبیدن تخمک بارور شده به دیواره رحم رخ دهد، معمولاً یک اتفاق جزئی است و اغلب عوارض قابل توجهی ایجاد نمی کند. با این حال، علل دیگر، مانند حاملگی خارج از رحم یا جدا شدن جفت، ممکن است خطرات شدیدی داشته باشد و نیاز به مداخله فوری پزشکی داشته باشد. برای مادران انتظار بسیار مهم است که هرگونه خونریزی را کنترل کنند و در صورت لزوم به دنبال راهنمایی حرفه ای باشند.

مطالعه بیشتر: زایمان طبیعی، یکی از زیباترین و طبیعی‌ترین فرآیندهای بدن انسان است که نیازمند آمادگی جسمی و روحی مادر می‌باشد. برای اینکه زایمان به راحتی انجام شود، بدن باید به‌طور مناسب آماده شود، به‌ویژه دهانه رحم که باید نرم و باز شود تا جنین بتواند به دنیا بیاید. تغذیه و روش‌های طبیعی می‌توانند نقش مؤثری در آماده‌سازی بدن برای زایمان داشته باشند. برای مطالعه بیشتر به صفحه “برای زایمان طبیعی چه بخوریم” مراجعه کنید.

خونریزی‌های ثانویه

این نوع خونریزی معمولاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری رخ می‌دهد و احتمال بروز آن از خونریزی های سه ماهه اول کمتر است و شامل موارد زیر می باشد:

• جفت سرراهی: جفت در حالت طبیعی در قسمت بالایی رحم جاگذاری می شود اما جفت سرراهی زمانی رخ می‌دهد که جفت در ناحیه پایین رحم قرار گیرد و راه خروج جنین را مسدود کند. این حالت باعث خونریزی شدید می شود و مادر حتما باید به روش سزارین زایمان کند. علائم این وضعیت شامل خونریزی بدون درد و احساس فشار در ناحیه شکم است.
  این حالت را در سونوگرافی های روتین بارداری می توان تشخیص داد و با مدیریت و درمان صحیح می توان از بروز خونریزی آن جلوگیری کرد.
• دکولمان یا کنده شدن زودرس جفت: به وضعیتی گفته می شود که جدا شدن جفت از رحم قبل اززایمان جنین رخ دهد. این اتفاق یکی از عارضه های مهم و خطرناک مامایی است و حتی می تواند منجر به مرگ جنین شود. علائم آن شامل افزایش ضربان قلب جنین (تاکی کاردی)، افزایش شدت و تعداد انقباضات رحمی و خونریزی به رنگ روشن می باشد. لازم به ذکر است که در صورتی که سر جنین بر روی سرویکس فیکس شده باشد ممکن است خونریزی در کیسه آمنیون جمع شود و نمود بیرونی نداشته باشد.
• زایمان زودرس: به زایمان قبل از 37 هفته بارداری زایمان زودرس می گویند و مهمترین علامت آن خونریزی شدید و روشن است و نیاز به مراقبت فوری دارد.
• آسیب فیزیکی یا تروما: در هر کدام از سه ماهه های بارداری، ضربه در اثر تصادف، زمین خوردن، سقوط و یا خشونت می تواند باعث خونریزی شده و بسته به زمان وقوع آسیب باعث سقط، مرگ جنین،زایمان زودرس و یا پارگی رحم شود.

مطالعه بیشتر: بارداری یک تحول عظیم در بدن یک زن است، این فرآیند طبیعی علاوه بر تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی، باعث تغییر در احساسات و خلق و خوی مادر نیز می‌شود. هفته اول بارداری معمولاً از اولین روز آخرین قاعدگی شروع می‌شود، ممکن است با علائم خفیف و غیرقابل توجهی همراه باشد که بسیاری از زنان به راحتی آن‌ها را نادیده می‌گیرند. با این حال، آشنایی با این علائم اولیه باعث می‌شود مادر سریع تر از بارداری خود آگاه شده و به موقع برای دریافت مراقبت های لازم و ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی خود اقدام کند.برای آشنایی بیشتر با علائم، به مقاله ریزترین علائم بارداری در هفته اول مراجعه نمایید.

سوالات متداول انواع خونریزی بارداری

• آیا خونریزی لانه‌گزینی خطرناک است؟

خونریزی لانه‌گزینی معمولاً بدون خطر است و به صورت لکه‌بینی خفیف و قهوه‌ای رنگ در چند روز اول پس از لقاح رخ می‌دهد. این خونریزی با علائم دیگری مانند گرفتگی عضلات و حساسیت پستان‌ها همراه است و نیاز به درمان خاص ندارد.

• علت خونریزی شدید در سه ماهه اول بارداری چیست؟

خونریزی شدید در سه ماهه اول بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند سقط جنین، بارداری خارج از رحم یا حاملگی مولار رخ دهد. در این شرایط، خونریزی همراه با درد زیر شکم و کمر، دفع بافت و در برخی موارد شوک، نیاز به مراقبت فوری دارد.

• بارداری خارج رحمی چه علائمی دارد؟

بارداری خارج رحمی ممکن است با درد شدید زیر شکم، لکه‌بینی و در وضعیت‌های حاد، درد تیر کشنده در ناحیه شانه و حتی شوک همراه باشد. این وضعیت یک اورژانس پزشکی است و نیاز به مداخله فوری دارد.

• آیا جفت سرراهی خطرناک است؟

بله، جفت سرراهی زمانی رخ می‌دهد که جفت در قسمت پایین رحم قرار می‌گیرد و راه خروج جنین را مسدود می‌کند. این وضعیت باعث خونریزی شدید می‌شود و نیاز به زایمان به روش سزارین دارد. این وضعیت را می‌توان از طریق سونوگرافی تشخیص داد.

• خونریزی در سه ماهه دوم و سوم بارداری به چه دلایلی رخ می‌دهد؟

خونریزی در این دوره ممکن است به دلایلی مانند جفت سرراهی، دکولمان جفت (جدا شدن زودرس جفت)، زایمان زودرس یا آسیب فیزیکی به شکم ناشی از تصادف یا ضربه رخ دهد. این خونریزی‌ها معمولاً به مراقبت پزشکی فوری نیاز دارند.