بهترین شیر خشک برای وزن گیری نوزاد

نام شیر خشک	ویژگی اصلی برای وزن‌گیری	مناسب برای
نان اپتی پرو (NAN Optipro)	پروتئین وی بالا، لاکتوز استاندارد، DHA و AA غنی‌شده	نوزادان با نیاز به وزن‌گیری ملایم و رشد مغزی
بیومیل پلاس (Biomil Plus)	غنی از DHA و AA، پروتئین کامل	نوزادان نیازمند رشد سریع و سیستم ایمنی قوی
ببلاک ۲ (Bebelac 2)	لاکتوز استاندارد، DHA و AA مناسب	وزن‌گیری و رشد طبیعی نوزادان بالای ۶ ماه
آپتامیل ۱ و ۲ (Aptamil 1&2)	لاکتوز استاندارد، پروتئین متعادل	نوزادان سالم با نیاز به رشد پایدار
ببلاک کامفورت (Bebelac Comfort)	پروتئین کازئین بالا (هضم کندتر)، مناسب وزن‌گیری سریع‌تر	نوزادان با مشکلات گوارشی خفیف
گیگوز (Guigoz)	کازئین بالا برای تأمین انرژی مداوم	نوزادان نیازمند افزایش وزن بیشتر
آپتامیل پپتی (Aptamil Pepti)	پروتئین وی بیشتر، هضم آسان، مناسب نوزادان حساس	نوزادان با حساسیت‌های گوارشی و نیاز به وزن‌گیری

شیر خشک یکی از مهم‌ترین جایگزین‌های شیر مادر برای نوزادان است که از شیر گاو یا ترکیبات گیاهی تهیه شده در موارد مختلف، مانند کمبود شیر مادر، حساسیت‌های غذایی یا نیاز به تغذیه تکمیلی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول با فرمولاسیون‌های متنوعی تولید می‌شود تا نیازهای تغذیه‌ای نوزادان در سنین مختلف را تأمین کند. از آنجایی که تغذیه در دوران نوزادی تأثیر مستقیمی بر رشد جسمی و ذهنی کودک دارد، انتخاب شیر خشک مناسب و آگاهی از مزایا، معایب و نحوه استفاده از آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

علاوه بر انتخاب نوع شیر خشک، میزان و نحوه تغذیه نیز نقش بسیار مهمی در روند وزن‌گیری نوزاد دارد. بهتر است والدین قبل از شروع یا تغییر شیر خشک، با پزشک متخصص مشورت کنند تا بهترین گزینه بر اساس نیازهای خاص نوزاد تعیین شود. همچنین رعایت نکاتی مانند حفظ بهداشت شیشه شیر، تهیه شیر خشک با تاریخ انقضای معتبر و دقت در مقدار مصرف روزانه، می‌تواند به افزایش اثربخشی تغذیه و رشد بهتر کودک کمک کند. توجه به علائم گرسنگی و سیری نوزاد و پرهیز از تغذیه بیش از حد نیز از موارد مهم در حفظ سلامت و وزن ایده‌آل نوزاد محسوب می‌شود. اگر نوزاد شما دچار نفخ معده شده است پیشنهاد می‌کنیم مقاله نحوه مصرف قطره کولیکز برای نوزاد را مطالعه کنید.

ترکیبات اصلی شیر خشک

• پروتئین‌ها: معمولاً از شیر گاو گرفته شده و به دو نوع وی (Whey) و کازئین (Casein) تقسیم می‌شود. برخی شیر خشک‌ها از پروتئین گیاهی مانند سویا استفاده می‌کنند.
• کربوهیدرات‌ها: معمولاً شامل لاکتوز (قند طبیعی شیر) است، اما در برخی انواع بدون لاکتوز از جایگزین‌هایی مانند مالتودکسترین استفاده می‌شود.
• چربی‌ها: شامل DHA و AA (اسیدهای چرب ضروری) برای رشد مغز و سیستم عصبی است. برخی فرمول‌ها از روغن‌های گیاهی مانند روغن نخل، روغن نارگیل و روغن سویا استفاده می‌کنند.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی: مانند کلسیم، آهن، روی، ویتامین A، D، E و ویتامین‌های گروه B برای رشد استخوان، تقویت سیستم ایمنی و افزایش وزن نوزاد.

همچنین برای حفظ سلامت نوزاد، علاوه بر توجه به تغذیه، مراقبت از ناف بعد از افتادن آن بسیار مهم است. راهنمای کامل را در مقاله مراقبت از ناف نوزاد بعد از افتادن مطالعه کنید.

انواع شیر خشک

شیر خشک بر پایه شیر گاو (پرکاربردترین نوع)

• مناسب برای اکثر نوزادان
• ترکیب آن شبیه به شیر مادر تنظیم شده است

شیر خشک بدون لاکتوز (LF)

• برای نوزادانی که عدم تحمل لاکتوز دارند
• از قندهای جایگزین مانند مالتودکسترین استفاده می‌شود

شیر خشک بر پایه سویا

• مناسب برای نوزادانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند
• از پروتئین سویا به‌جای پروتئین شیر گاو استفاده می‌شود

شیر خشک مخصوص نوزادان نارس و کم‌وزن

• دارای کالری، پروتئین و مواد مغذی بیشتر برای وزن‌گیری سریع‌تر
• شامل برندهایی مانند پری‌نان (Pre-NAN) و بیومیل پلاس ۱

شیر خشک ضد رفلاکس (AR)

• مناسب برای نوزادانی که دچار استفراغ یا رفلاکس معده هستند
• شامل غلیظ‌کننده‌هایی مانند نشاسته برنج برای کاهش رفلاکس

شیر خشک هایپوآلرژنیک (HA)

• برای نوزادانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند
• پروتئین آن هیدرولیز شده (به ذرات کوچک‌تر تجزیه شده) است تا راحت‌تر هضم شود

شیر خشک در مقایسه با شیر مادر

ویژگی	شیر مادر	شیر خشک
ترکیب تغذیه‌ای	کامل و متناسب با نیاز نوزاد	ترکیب ثابت، بر پایه شیر گاو یا گیاهی
آنتی‌بادی‌ها	دارد، تقویت‌کننده سیستم ایمنی	ندارد
هضم و جذب	آسان و سریع	برخی فرمول‌ها ممکن است سنگین‌تر باشند
هزینه	رایگان و در دسترس	گران‌تر، بسته به برند
آماده‌سازی	طبیعی و بدون نیاز به آماده‌سازی	نیاز به تهیه با آب جوشیده و تنظیم دما دارد

آیا شیر خشک باعث افزایش وزن بیشتر از شیر مادر می‌شود؟

بله، در برخی موارد، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند سریع‌تر وزن می‌گیرند زیرا:

• کالری آن ثابت است و نوزاد مقدار مشخصی دریافت می‌کند.
• برخی فرمول‌ها پروتئین و چربی بیشتری دارند.
• هضم آن کمی کندتر است و نوزاد ممکن است حجم بیشتری مصرف کند.

اما این لزوماً به معنی سالم‌تر بودن نیست، زیرا وزن‌گیری بیش از حد می‌تواند منجر به چاقی در آینده شود.

جایگزینی شیر خشک‌ به جای شیر مادر

مطالعه بیشتر از چه بخوریم تا خونریزی در بارداری قطع شود: خونریزی در بارداری می‌تواند ناشی از تغییرات طبیعی دهانه رحم، عفونت‌های خفیف یا مشکلات جدی‌تری مانند جداشدگی جفت و نارسایی دهانه رحم باشد. اگر خونریزی شدید یا با درد و سایر علائم هشداردهنده همراه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ اما در موارد خفیف که دلیلی جدی پیدا نشده، رعایت تغذیه مناسب می‌تواند کمک‌کننده باشد.

شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاد است، اما در برخی شرایط ممکن است مادر یا نوزاد نتوانند از آن استفاده کنند. در این موارد، شیر خشک می‌تواند جایگزین یا مکمل تغذیه نوزاد باشد.

1. مشکلات پزشکی مادر که مانع شیردهی می‌شوند

بیماری‌های خاص مادر

• اچ‌آی‌وی (HIV) یا ایدز→ ویروس ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود.
• سل فعال و درمان‌نشده → خطر انتقال بیماری به نوزاد وجود دارد.
• سرطان و شیمی‌درمانی → داروهای ضدسرطان از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شوند.
• بیماری‌های شدید (نارسایی کلیه، نارسایی قلبی، سوءتغذیه شدید) → بدن مادر ممکن است نتواند شیر کافی تولید کند.

مصرف برخی داروها

برخی داروها از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و می‌توانند مضر باشند، از جمله:

• داروهای شیمی‌درمانی
• داروهای ضدافسردگی قوی
• برخی آنتی‌بیوتیک‌های خاص
• مواد مخدر یا الکل

در این شرایط، پزشک یا ماما ممکن است توصیه به مصرف شیر خشک کند.

2. مشکلاتی که باعث کاهش یا قطع تولید شیر مادر می‌شوند

کمبود شیر مادر

برخی از مادران ممکن است به دلایل زیر شیر کافی تولید نکنند:

• استرس و اضطراب شدید
• مشکلات هورمونی (مانند کم‌کاری تیروئید یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک)
• جراحی‌های سینه (مانند کوچک کردن سینه)
• تغذیه نامناسب مادر

در این موارد، پزشک یا ماما ممکن است توصیه به استفاده از شیر خشک به‌عنوان مکمل کند.

بازگشت به کار مادر

برخی مادران به دلیل شاغل بودن نمی‌توانند به‌صورت مداوم شیر بدهند و استفاده از شیر خشک یک راه‌حل جایگزین است. البته استفاده از شیر دوشیده‌شده مادر گزینه بهتری است.

3. مشکلات پزشکی نوزاد که نیاز به شیر خشک دارند

عدم تحمل لاکتوز (Lactose Intolerance)

برخی نوزادان نمی‌توانند لاکتوز (قند شیر) را هضم کنند و دچار اسهال، نفخ و دل‌درد می‌شوند. در این موارد، پزشک ممکن است شیر خشک بدون لاکتوز (LF) توصیه کند.

گالاکتوزمیا (Galactosemia)

یک بیماری نادر که در آن بدن نوزاد قادر به تجزیه گالاکتوز (موجود در شیر مادر) نیست. در این حالت، نوزاد باید از شیر خشک بدون لاکتوز و گالاکتوز استفاده کند.

نوزادان نارس و کم‌وزن

برخی نوزادان نارس یا کم‌وزن ممکن است به کالری و مواد مغذی بیشتری نیاز داشته باشند که در این صورت شیر خشک‌های مخصوص وزن‌گیری مانند “شیر خشک مخصوص نوزاد نارس” توصیه می‌شود.

4. شرایطی که مادر به‌صورت موقت نیاز به استفاده از شیر خشک دارد

عفونت سینه (ماستیت شدید)

اگر مادر دچار عفونت شدید سینه و تب بالا باشد، ممکن است شیردهی دردناک یا دشوار شود. در این حالت، استفاده موقت از شیر خشک توصیه می‌شود.

مصرف الکل یا سیگار به مقدار زیاد

اگر مادر الکل یا سیگار زیادی مصرف کند، شیر او ممکن است برای نوزاد مضر باشد و پزشک توصیه به جایگزینی شیر خشک کند.

بارداری مجدد

در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که مادر در دوران بارداری از شیردهی خودداری کند، مخصوصاً اگر بارداری پرخطر باشد.

مطالعه بیشتر: ستون فقرات نوزاد یکی از حساس‌ترین بخش‌های بدن او است که نیاز به مراقبت ویژه دارد. ستون فقرات نقش اساسی در حرکت، تعادل و حفاظت از سیستم عصبی دارد. در ماه‌های اول زندگی، ستون فقرات به‌طور کامل شکل نگرفته و استخوان‌ها هنوز نرم و انعطاف‌پذیر هستند. بنابراین، مراقبت صحیح از آن می‌تواند از بروز مشکلات اسکلتی و حرکتی در آینده جلوگیری کند. برای مطالعه بیشتر به صفحه مراقبت از ستون فقرات نوزاد مراجعه کنید.

چه زمانی شیر خشک را به‌عنوان مکمل استفاده کنیم؟

گاهی نیازی به جایگزینی کامل شیر مادر با شیر خشک نیست، بلکه فقط به‌عنوان مکمل استفاده می‌شود، مثلاً:

• نوزاد بعد از تغذیه با شیر مادر هنوز گرسنه است.
• وزن نوزاد کمتر از حد طبیعی است و پزشک توصیه به مصرف مکمل می‌کند.
• مادر نمی‌تواند همیشه به نوزاد شیر بدهد (مثلاً شاغل است).

در وبسایت reddit.com نظر جالب و مفیدی ثبت شده است:

How can I get my baby to gain weight fast with milk? Let him drink milk 30-60 minutes before a meal, so his tummy is nice and full and any solids he eats are an extra. Next to that, give healthy fats during the meals and less carbs (carbs make you feel full)

چگونه می‌توانم با شیر، وزن کودکم را سریع افزایش دهم؟ اجازه دهید 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا شیر بنوشد تا شکمش سیر و پر شود و هر غذای جامدی که می‌خورد، اضافی باشد. در کنار آن، در طول وعده‌های غذایی چربی‌های سالم و کربوهیدرات کمتری به او بدهید (کربوهیدرات باعث می‌شود احساس سیری کنید).

چطور شیر خشک می‌تواند به وزن‌گیری نوزاد کمک کند؟

شیر خشک‌های مخصوص وزن‌گیری حاوی ترکیباتی هستند که به رشد سریع‌تر نوزاد کمک می‌کنند:

1- پروتئین‌های خاص (وی و کازئین)

پروتئین‌های شیر به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• پروتئین وی (Whey Protein)– پروتئین محلول در آب
• پروتئین کازئین (Casein Protein) – پروتئین نامحلول و سنگین‌تر

این دو نوع پروتئین ترکیب اصلی شیر مادر و شیر خشک هستند و نقش مهمی در رشد و وزن‌گیری نوزاد دارند.

پروتئین وی (Whey)

پروتئین وی سبک‌تر، سریع‌هضم‌تر و زودجذب‌تر است ، این پروتئین در شیر مادر نیز به مقدار زیاد وجود دارد.

ویژگی های پروتئین وی

• جذب سریع:چون سریع جذب می‌شود، بدن نوزاد می‌تواند سریع‌تر از مواد مغذی آن برای رشد استفاده کند.
• کمک به رشد عضلانی: این پروتئین اسیدهای آمینه ضروری را فراهم می‌کند که باعث افزایش حجم عضلات و رشد سالم می‌شود.
• تقویت سیستم ایمنی: پروتئین وی حاوی لاکتوفرین و ایمونوگلوبین است که به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کند.

شیر خشک‌هایی که پروتئین وی بیشتری دارند:

• نان اپتی پرو (NAN Optipro)
• آپتامیل پپتی (Aptamil pepti)

پروتئین کازئین (Casein)

کازئین یک پروتئین سنگین‌تر و دیر‌هضم‌تر است که نسبت به وی زمان بیشتری برای گوارش نیاز دارد.

ویژگی های پروتئین کازئین

• تأمین انرژی مداوم: چون آهسته‌تر هضم می‌شود، باعث ایجاد حس سیری طولانی‌تر می‌شود و انرژی پایدارتری به بدن نوزاد می‌دهد.
• کمک به ذخیره چربی و افزایش وزن: از آنجا که هضم آن کندتر است، بخشی از آن به عنوان منبع انرژی ذخیره می‌شود که به افزایش وزن نوزاد کمک می‌کند.
• رشد استخوان‌ها:کازئین سرشار از کلسیم و فسفر است که برای رشد استخوان‌های نوزاد ضروری هستند.

شیر خشک‌ها کازئین بیشتری دارند:

• ببلاک کامفورت (Bebelac Comfort)
• گیگوز (Guigoz)

ترکیب پروتئین وی و کازئین در شیر خشک

بسیاری از شیر خشک‌ها ترکیبی از این دو نوع پروتئین را دارند، اما نسبت آن‌ها متفاوت است:

• شیر مادر: نسبت وی به کازئین حدود ۶۰:۴۰ است (جذب سریع‌تر و سبک‌تر)
• برخی شیر خشک‌ها: نسبت وی به کازئین ۴۰:۶۰ است (دیر‌هضم‌تر و مناسب برای وزن‌گیری بیشتر)

کدام نوع پروتئین برای نوزاد بهتر است؟

• اگر نوزاد به وزن‌گیری سریع نیاز دارد → شیر خشکی با کازئین بیشتر بهتر است.
• اگر نوزاد سیستم گوارشی حساسی دارد → شیر خشکی با **پروتئین وی بیشتر** توصیه می‌شود.
• اگر نوزاد وزن طبیعی دارد و تغذیه متعادلی می‌خواهد → ترکیب متناسب وی و کازئین بهترین گزینه است.

مطالعه بیشتر: در ماه‌های ابتدایی، دفع منظم مدفوع یکی از نشانه‌های مهم سلامت نوزاد است. اما گاهی به دلایل مختلف، نوزاد دچار یبوست می‌شود؛ یعنی دفع سخت و دیر به دیر، با مدفوع سفت، و گاهی همراه با بی‌قراری. ما در سایت عصر جدید مامایی در کنار شما هستیم تا هم دلگرمتان کنیم و هم بهترین، علمی‌ترین و سریع‌ترین روش‌های درمان یبوست نوزاد را آموزش دهیم. اگر دنبال درمان فوری و مؤثر هستید، مقاله درمان فوری یبوست نوزاد دقیقاً همان چیزی‌ست که باید بخوانید.

2- کربوهیدرات‌ها (مانند لاکتوز)

لاکتوز یک نوع کربوهیدرات طبیعی (قند شیر) است که در شیر مادر، شیر گاو و شیر خشک وجود دارد. این قند اصلی‌ترین منبع انرژی نوزادان در ماه‌های اول زندگی است و حدود ۴۰٪ از کل کالری شیر مادر را تأمین می‌کند.

ویژگی های لاکتوز

• تأمین انرژی سریع و پایدار: لاکتوز در بدن به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می‌شود که هر دو به عنوان منبع انرژی استفاده می‌شوند. گلوکز بلافاصله سوخت‌رسانی می‌کند و گالاکتوز به رشد مغز کمک می‌کند. این انرژی اضافی به رشد سریع‌تر و افزایش وزن نوزاد کمک می‌کند.
• بهبود جذب مواد مغذی (کلسیم و آهن): لاکتوز باعث افزایش جذب کلسیم، منیزیم و آهن در روده می‌شود که برای رشد استخوان‌ها و خون‌سازی ضروری هستند.
• تأثیر مثبت بر گوارش و سلامت روده: لاکتوز با تغذیه باکتری‌های مفید روده، باعث بهبود هضم و جلوگیری از یبوست و نفخ می‌شود. سیستم گوارشی سالم‌تر به نوزاد کمک می‌کند که مواد مغذی را بهتر جذب کند و وزن بگیرد.
• کمک به رشد مغز: گالاکتوز (یکی از اجزای لاکتوز) در رشد مغزی نوزاد نقش دارد و برای توسعه سیستم عصبی بسیار مهم است.
• تحمل لاکتوز در نوزادان: بیشتر نوزادان قادر به هضم لاکتوز هستند، اما برخی از نوزادان ممکن است دچار “عدم تحمل لاکتوز” باشند. این وضعیت در نوزادان بسیار نادر است اما می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، دل‌درد و اسهال شود.

اگر نوزاد دچار حساسیت به لاکتوز باشد، چه باید کرد؟

در این موارد، پزشک ممکن است شیر خشک بدون لاکتوز (LF) را پیشنهاد دهد، مانند:

• ببلاک ال اف (bebelac LF)

شیرخشک های دارای لاکتوز بیشتر که به وزن گیری کمک می کنند:

• نان اپتی پرو (NAN Optipro)
• آپتامیل ۱ و ۲ (Aptamil 1 & 2)
• ببلاک ۲ (Bebelac 2)

این شیر خشک‌ها حاوی مقدار استاندارد لاکتوز هستند که به رشد و وزن‌گیری بهتر نوزاد کمک می‌کند.

آیا شیر خشک بدون لاکتوز باعث کاهش وزن نوزاد می‌شود؟

نوزادانی که مشکل عدم تحمل لاکتوز ندارند، نباید از شیر خشک بدون لاکتوز استفاده کنند، زیرا این نوع شیر خشک معمولاً از قندهای جایگزین مانند مالتودکسترین استفاده می‌کند که تأثیر کمتری بر وزن‌گیری دارند.

3- چربی‌های ضروری (DHA و AA)

AA (آراشیدونیک اسید) و DHA (دوکوزاهگزانوئیک اسید) دو نوع اسید چرب امگا ۶ و امگا ۳ هستند که نقش مهمی در رشد و تکامل نوزاد دارند. این چربی‌ها به‌طور طبیعی در شیر مادر یافت می‌شوند و به همین دلیل بسیاری از شیر خشک‌ها نیز با این مواد غنی می‌شوند.

چربی DHA

DHA یک اسید چرب امگا ۳ است که در رشد مغز، سیستم عصبی و بینایی نوزاد اهمیت دارد.

ویژگی های DHA

• افزایش اشتها: DHA به عملکرد مغز کمک می‌کند و می‌تواند اشتهای نوزاد را بهبود ببخشد، در نتیجه او بیشتر غذا می‌خورد و وزن می‌گیرد.
• افزایش چربی بدن: DHA در رشد سلول‌های چربی بدن نقش دارد و به افزایش ذخایر چربی سالم کمک می‌کند.
• تقویت گوارش: DHA باعث عملکرد بهتر روده‌ها می‌شود و از یبوست که مانع جذب مواد مغذی است، جلوگیری می‌کند.

چربی AA

AA (آراشیدونیک اسید) یک اسید چرب امگا ۶ است که در شیر مادر نیز وجود دارد و برای رشد بدن نوزاد ضروری است.

ویژگی های AA

• افزایش رشد سلولی: AA برای تکثیر و رشد سلول‌های بدن، مخصوصاً سلول‌های عضلانی، ضروری است.
• افزایش ذخایر چربی سالم: AA به تشکیل بافت‌های چربی کمک می‌کند که باعث افزایش وزن نوزاد می‌شود.
• تقویت سیستم ایمنی: سیستم ایمنی قوی‌تر باعث کاهش بیماری‌ها می‌شود و نوزاد بهتر رشد می‌کند.

شیر خشک‌های غنی‌شده با AA و DHA

• نان اپتی پرو (NAN Optipro)
• بیومیل پلاس (Biomil Plus)
• ببلاک ۲ (Bebelac 2)

✔️اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌شود، نیازی به مکمل DHA و AA ندارد، زیرا این چربی‌ها در شیر مادر وجود دارند، اما در صورتی که نوزاد از شیر خشک استفاده کند، شیر خشکی که حاوی این ترکیبات باشد، می‌تواند به رشد بهتر و وزن‌گیری مناسب کمک کند.

4- ویتامین‌ها و مواد معدنی

رشد و وزن‌گیری نوزاد به تغذیه مناسب وابسته است. ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش اساسی در افزایش اشتها، بهبود عملکرد متابولیسم، رشد استخوان‌ها، ساخت عضلات و تقویت سیستم ایمنی دارند. کمبود این مواد مغذی می‌تواند باعث کاهش اشتها، سوءتغذیه و رشد ناکافی شود.

• ویتامین A (برای رشد سلولی و افزایش اشتها): به رشد استخوان‌ها و افزایش حجم سلول‌های بدن کمک می‌کند. باعث تقویت سیستم ایمنی شده و از بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کند. در چه غذاهایی وجود دارد؟ شیر مادر، شیر خشک، هویج، سیب‌زمینی شیرین
• ویتامین D (برای تقویت استخوان‌ها و رشد بهتر): جذب کلسیم و فسفر را افزایش داده و به رشد استخوان‌ها کمک می‌کند. کمبود آن می‌تواند باعث تأخیر در رشد و ضعف عضلانی شود. در چه غذاهایی وجود دارد؟ نور خورشید، شیر خشک، ماهی‌های چرب
• ویتامین B1، B2، B6 و B12 (برای افزایش انرژی و اشتها): باعث تقویت متابولیسم بدن و افزایش اشتها می‌شوند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند باعث ضعف، کم‌اشتهایی و کاهش وزن شود. در چه غذاهایی وجود دارند؟ غلات، لبنیات، گوشت، شیر خشک
• ویتامین C (برای جذب آهن و تقویت سیستم ایمنی): به جذب بهتر آهن کمک می‌کند و از کم‌خونی جلوگیری می‌کند. باعث تقویت سیستم ایمنی شده و از بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کند. در چه غذاهایی وجود دارد؟ پرتقال، توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، شیر مادر
• ویتامین E (برای رشد سلول‌های چربی و افزایش وزن): به رشد سلول‌های بدن کمک کرده و باعث تقویت عضلات می‌شود. در چه غذاهایی وجود دارد؟ شیر خشک، مغزها، روغن‌های گیاهی
• کلسیم و فسفر (برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها): به ساخت استخوان‌های قوی کمک کرده و رشد قدی را افزایش می‌دهد. در چه غذاهایی وجود دارد؟ شیر مادر، شیر خشک، ماست، پنیر
• آهن (برای جلوگیری از کم‌خونی و افزایش انرژی): کمبود آهن باعث کم‌خونی، خستگی و کاهش اشتها می‌شود. در چه غذاهایی وجود دارد؟ گوشت قرمز، اسفناج، شیر خشک غنی‌شده
• روی (زینک) (برای افزایش اشتها و تقویت رشد): به افزایش اشتها و جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌کند. کمبود آن باعث کاهش اشتها و وزن‌گیری کند می‌شود. در چه غذاهایی وجود دارد؟ گوشت، حبوبات، شیر خشک غنی‌شده
• منیزیم (برای رشد عضلات و تقویت سیستم عصبی): به تقویت ماهیچه‌ها و رشد عمومی نوزاد کمک می‌کند. در چه غذاهایی وجود دارد؟ غلات، آجیل، سبزیجات برگ‌سبز
• ید (برای رشد مغز و تنظیم متابولیسم): نقش مهمی در عملکرد تیروئید دارد که متابولیسم و رشد را تنظیم می‌کند. در چه غذاهایی وجود دارد؟ غذاهای دریایی، نمک یددار، شیر مادر

بهترین منابع ویتامین‌ها و مواد معدنی برای نوزادان

• شیر مادر (حاوی تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز)
• شیر خشک غنی‌شده با آهن، DHA، AA و ویتامین‌های گروه B
• قطره آهن و ویتامین D (توصیه‌شده برای نوزادان از ۶ ماهگی)
• غذاهای کمکی (برای نوزادان بالای ۶ ماه)

نکات مهم در وزن گیری نوزاد با شیرخشک

اگر پزشک یا ماما توصیه کرده است که نوزاد از شیر خشک استفاده کند، رعایت نکات زیر به وزن‌گیری بهتر کمک می‌کند:

• انتخاب شیر خشک مناسب: برخی برندها مانند نان اپتی پرو، آپتامیل، ببلاک و بیومیل به دلیل ترکیبات غنی، برای وزن‌گیری بهتر هستند.
• افزایش تعداد وعده‌ها: به‌جای افزایش مقدار هر وعده، بهتر است تعداد دفعات تغذیه افزایش یابد (مثلاً هر ۲-۳ ساعت یک‌بار).
• درست آماده کردن شیر خشک: میزان شیر خشک و آب باید مطابق دستورالعمل باشد، زیرا غلظت زیاد یا کم آن می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود.
• اطمینان از هضم راحت: اگر نوزاد بعد از خوردن شیر خشک دچار دل‌درد، نفخ یا یبوست شد، ممکن است به نوع شیر حساس باشد و نیاز به تغییر آن باشد.
• مکمل‌های کمکی (با مشورت پزشک): برخی نوزادان ممکن است به مکمل‌هایی مانند “قطره آهن” یا “مولتی ویتامین” برای وزن‌گیری بهتر نیاز داشته باشند.

مطالعه بیشتر: سوراخ کردن گوش نوزاد یک رسم قدیمی در بسیاری از فرهنگ‌هاست و بسیاری از والدین این کار را در ماه‌های اولیه زندگی کودک انجام می‌دهند. با این حال، از نظر پزشکی و ایمنی، این موضوع جای بحث دارد و ممکن است نگرانی‌هایی مانند عفونت، درد یا حساسیت‌های پوستی ایجاد کند. اما آیا سوراخ کردن گوش نوزاد از نظر ایمنی مشکلی ندارد؟ برای پاسخ به این سوال مشاهده صفحه مراقبت های بعد از سوراخ کردن گوش نوزاد پیشنهاد می شود.

آیا شیر خشک همیشه باعث وزن‌گیری نوزاد می‌شود؟

نه لزوماً! افزایش وزن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• وضعیت سلامتی نوزاد (برخی نوزادان دچار مشکلات جذب مواد مغذی هستند)
• متابولیسم بدن (بعضی نوزادان کالری بیشتری می‌سوزانند)
• نحوه شیر دادن و میزان دریافت کالری

وزن‌گیری طبیعی نوزاد چقدر باید باشد؟

• در ۳ ماه اول: حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم در هفته
• از ۳ تا ۶ ماهگی: حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم در هفته
• از ۶ تا ۱۲ ماهگی: حدود ۷۰ تا ۹۰ گرم در هفته

آیا استفاده از شیر مادر بهتر است؟

بله، اگر امکان تغذیه با شیر مادر وجود داشته باشد، همیشه اولویت با آن است. اما در برخی موارد که وزن نوزاد پایین است یا شیر مادر کافی نیست، شیر خشک می‌تواند یک مکمل مفید باشد.

 

مطالعه بیشتر: معمولاً نوزاد تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از ختنه مقداری درد و التهاب دارد. استفاده از پمادهای تسکین‌دهنده (مانند وازلین یا لیدوکائین)، حمام آب گرم و استامینوفن خوراکی می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند. بیشتر نوزادان بعد از یک هفته کاملاً بهبود پیدا می‌کنند و دیگر احساس ناراحتی ندارند. برای مطالعه بیشتر به صفحه مراقبت‌های پس از ختنه نوزاد مراجعه کنید.

انواع شیرخشک های موجود در بازار

شیر خشک نان (NAN)

این محصول حاوی باکتری‌های مفید «بیفیدوس» و ترکیبات پروتئینی است که به رشد جسمی و ذهنی نوزاد کمک می‌کند. شیر خشک نان محصول شرکت سوئیسی نستله است و با ۲۵ ماده مغذی، نیازهای تغذیه‌ای کودک را تأمین می‌نماید.

شیر خشک آپتامیل ۱ (Aptamil 1)

این شیر خشک شامل ترکیبات ایمونوفورتیس است که سیستم ایمنی نوزاد را تقویت می‌کند. همچنین با تأمین پروتئین و کربوهیدرات‌های مورد نیاز، به افزایش وزن نوزاد کمک می‌نماید.

شیر خشک ببلاک ۱(Bebelac1)

این محصول حاوی پروتئین‌های سومولین و کازئین، کربوهیدرات‌های لاکتوز و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، روی و مس است که به رشد و وزن‌گیری نوزادان زیر ۶ ماه کمک می‌کند.

شیر خشک گیگوز ۱ (Guigoz 1)

این شیر خشک مناسب نوزادان تا پایان ۶ ماهگی است و با ترکیباتی مانند آهن، ال کامفورتیس، لیپواکتیو و لاکتوز، به افزایش جذب کلسیم و رشد استخوان‌ها کمک می‌کند.

شیر خشک بیومیل ۱ (Biomil 1)

این محصول حاوی اسیدهای چرب DHA و AA است که علاوه بر کمک به رشد فیزیکی نوزاد، به تقویت ضریب هوشی و بینایی نیز کمک می‌کند.

سوالات متداول بهترین شیر خشک برای وزن نوزاد

• آیا همه نوزادان می‌توانند از شیر خشک استفاده کنند؟

بیشتر نوزادان می‌توانند از شیر خشک استفاده کنند، اما برخی ممکن است به دلیل حساسیت به پروتئین شیر گاو، عدم تحمل لاکتوز، یا مشکلات گوارشی به شیر خشک‌های خاص مانند شیر خشک بدون لاکتوز (LF) یا هایپوآلرژنیک (HA) نیاز داشته باشند.

• چگونه بفهمیم که نوزاد به نوع خاصی از شیر خشک نیاز دارد؟

اگر نوزاد دچار مشکلاتی مانند رفلاکس، کولیک، آلرژی یا عدم افزایش وزن کافی باشد، پزشک ممکن است شیر خشک مخصوصی مانند شیر خشک ضد رفلاکس (AR) یا شیر خشک مخصوص نوزادان کم‌وزن تجویز کند.

• آیا شیر خشک باعث افزایش وزن نوزاد می‌شود؟

بله، برخی از انواع شیر خشک دارای کالری و چربی بیشتری هستند که می‌توانند به افزایش وزن نوزاد کمک کنند. شیر خشک‌هایی با ترکیب کازئین بیشتر یا حاوی چربی‌های ضروری مانند DHA و AA معمولاً برای وزن‌گیری بهتر توصیه می‌شوند.

• شیر خشک بدون لاکتوز برای چه نوزادانی مناسب است؟

این نوع شیر خشک برای نوزادانی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند مناسب است. علائم این مشکل شامل اسهال، نفخ و دل‌درد پس از مصرف شیر معمولی است. نمونه‌هایی از این نوع شیر خشک شامل “بیومیل LF” و “آپتامیل LF” هستند.

• آیا می‌توان شیر خشک را با شیر مادر ترکیب کرد؟

بله، در برخی موارد مادران می‌توانند از شیر خشک به‌عنوان مکمل تغذیه نوزاد استفاده کنند، مخصوصاً زمانی که تولید شیر مادر کافی نیست یا مادر به دلایلی قادر به شیردهی مداوم نیست. بهتر است برای انتخاب مناسب‌ترین روش، با پزشک مشورت شود.