اضطراب جنسی یکی از مشکلات شایع و مهم در حیطه روان شناسی و مسائل جنسی است که بر کیفیت رابطه عاطفی و جنسی افراد تاثیر به سزایی دارد. افراد مبتلا در هنگام برقراری رابطه دچار نگرانی و ترس شده و این امر باعث کاهش حس لذت و عملکرد جنسی آن ها می شود. در این مقاله به مفهوم اضطراب جنسی، انواع، علت و شیوه های درمان آن می پردازیم.

مفهوم اضطراب جنسی

زمانی که فرد درحین فعالیت جنسی دچار ترس، نگرانی، اضطراب و یا استرسی می شود که به کاهش میل جنسی، اختلال در عملکرد جنسی مانند اختلال نعوظ، آنورگاسمی و یا انزال زودرس منجر می شود، می گوییم فرد دچار اضطراب جنسی شده است.

لازم به ذکر است که احساس هیجان و نگرانی تا حدودی در زمان شروع رابطه امری طبیعی است؛ اما این احساسات نباید عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهد. افراد مبتلا به اضطراب جنسی ممکن است از برقراری رابطه اجتناب کنند و یا در حین برقراری رابطه هیچ گونه حس لذتی را تجربه نکنند.

اضطراب مسئله بسیار جدی است و عواقب زیادی در برخواهد داشت. به طوری که وبسایت معتبر verywellmind توصیه کرده که بزرگسالان غربالگری های مربوط به اضراب را بگذرانند.

Sexual performance anxiety is normal in that it is one of the most common sexual complaints, affecting as many as 25% of men and 16% of women

اضطراب عملکرد جنسی از این جهت طبیعی است که یکی از شایع ترین شکایات جنسی است که 25 درصد مردان و 16 درصد زنان را تحت تأثیر قرار می دهد.

علت استرس هنگام رابطه جنسی

عوامل متعددی می تواند این اختلال را به وجود آورد که در بین افراد مختلف این علل متفاوت است و حتی ممکن است یک فرد دقیقا از علت به وجود آمدن این احساس در خودش باخبر نباشد. در ادامه بحث برخی از علت های بروز این اضطراب را بررسی می کنیم:

تجربیات گذشته

افرادی که در گذشته خود تجربه آزار یا سو استفاده جنسی داشته اند، معمولا در حین رابطه نمی تواند احساس لذت را تجربه کنند، به عبارتی این افراد دچار اختلال پس از سانحه می شوند و با هر بار برقراری رابطه احساسات آزاردهنده گذشته برایشات تکرار می شود. و این امر باعث می شود در بیشتر مواقع از برقراری رابطه اجتناب کنند.

انتظارات غیرواقعی

انتظارات غیر واقعی و القا شده از سمت رسانه ها، فرهنگ و آموزش های خانوادگی و اجتماعی نادرست، فرد از خود یا شریک جنسی باعث می شود فشار زیادی به افراد تحمیل کند که این امر باعث بروز اضطراب و استرس شدیدی در حین برقراری رابطه می شود.

اختلال در سلامت روان

کمبود اعتماد به نفس، عزت نفس پایین، اختلالات اضطرابی، وسواس و … احتمال بروز اضطراب جنسی را افزایش می دهد.

تصویر منفی بدنی

وقتی فرد به صورت مداوم و افراطی خود را با تصاویر ایده آل و گاها غیرواقعی رسانه ها مقایسه می کنند، نقص های بدن خود را بیش از حد معمول می بیند و باعث می شود تصویر منفی از بدن خود در ذهنش شکل بگیرد و این امر منجر به احساس عدم کفایت و درنتیجه اضطراب و استرس در حین رابطه جنسی شود.

بیشتر بخوانید: تغذیه ایده آل و مناسب در دوران بارداری در سلامتی مادر و جنین نقش به سزایی دارد. جفت و جنین و رشد و نمو آن در گرو دریافت کامل ریزمغذی ها و درشت مغذی های مورد نیاز در دوران باروری و حتی قبل از آن است. طبق یک کلیشه قدیمی گفته میشود که “جنین بهترین انگل است (fetus is the perfect parasite)” بر این موضوع دلالت دارد که جنین تمام نیازهای خود را از میزبان برآورده می کند. در بلاگ “اصلاح سبک زندگی برای بارداری” رفتارهای درست برای بارداری را بررسی کرده ایم.

اختلالات جنسی

دیگر اختلالات جنسی مانند زود انزالی، اختلال نعوظ، کمبود میل جنسی و … به دلیل ایجاد حس ناکافی بودن در فرد در مقابل شریک جنسی اش در حین برقراری رابطه می تواند باعث به وجود آمدن نگرانی شدید در فرد شود.

انواع اضطراب جنسی

اضطراب عملکرد جنسی

زمانی که فرد در حین برقراری رابطه نگران عملکرد جنسی خود باشد رخ می دهد؛ که معمولا به دلیل وجود دیگر اختلالات جنسی در فرد است که این موارد در مردان بیشتر در اثر زود انزالی که زمان کافی برای ادامه رابطه ندارد و ناتوانی در نعوظ رخ می دهد، اما در زنان اکثرا به دلیل عدم رضایت جنسی، نرسیدن به ارگاسم و نداشتن حس لذت در حین رابطه می باشد.

اضطراب جنسی اجتماعی

به دلیل احساس ترس و نگرانی از قضاوت دیگران و شریک جنسی در موقعیت های جنسی و یا احساس ناراحتی در موقعیت های اجتماعی که ممکن است به روابط جنسی منجر شود رخ می دهد.

اضطراب ناشی از تجارب گذشته

تجربیات گذشته می تواند به دو صورت باعث به وجود آمدن اضطراب جنسی شود؛ اولین مورد تجربه آسیب، آزار یا سو استفاده جنسی است که فرد ترس ورود به رابطه را خواهد داشت و دومین مورد تجربیاتی است که باعث کاهش اعتماد به نفس فرد در زمینه های جنسی شده است.

اضطراب ارتباطی

این اضطراب در اثر ارتباطات عاطفی و جنسی رخ می دهد که ممکن است در ناتوانی در بیان نیازها و خواسته های جنسی افراد و یا ترس از صمیمی شدن با شریک جنسی خود باشد.

علائم اضطراب جنسی

علائم می تواند به صورت کاملا واضح و یا در همراهی با عوامل اضطرابی دیگر رخ دهد. این علائم اکثر اوقات در شروع رابطه ایجاد می شود و شامل موارد زیر است:

• افزایش ضربان قلب، تپش قلب، تنگی نفس، تهوع، استفراغ و تعریق بیش از حد بدن از علائم فیزیکی اضطراب جنسی است.
• همچنین افکار منفی شامل نگرانی شدید یا ترس بی مورد درباره عملکرد یا جذابیت جنسی در آغاز، حین و یا انتهای رابطه جنسی نیز از دیگران علائم این اضطراب است. گاهی این افکار به حدی شدید است که منجر به ایجاد یک مکانیستم محافظتی فرد از خود و در نتیجه اجتناب از برقراری رابطه می شود.
• لازم به ذکر است که خود این اضطراب می تواند باعث بروز اختلالات جنسی در مرد و یا زن شود. اختلالاتی مثل عدم حس لذت، مشکل در برانگیختگی، اختلال نعوظ، انزال زودرس، درد هنگام مقاربت یا واژینیسموس می تواند بروز کند. این اختلال می تواند علت کاهش میل جنسی در مردان باشد که در مقاله دیگری به آن پرداخته شده است.

بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی یک عفونت شایع مقاربتی (STI) است که توسط گونه های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. آنها عمدتاً با انواع کم خطر HPV، به ویژه نوع 6 و نوع 11 مرتبط هستند. این زگیل ها می توانند به صورت تورم های کوچک، گوشتی یا خاکستری در ناحیه تناسلی، از جمله ولوو، واژن، دهانه رحم، مقعد و در مردان در آلت تناسلی و کیسه بیضه ایجاد شوند. در برخی موارد، زگیل تناسلی ممکن است در کنار هم جمع شوند و شبیه گل کلم باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر بلاگ “شکل زگیل تناسلی” را مطالعه کنید.

درمان اضطراب هنگام رابطه جنسی

تکنیک های مختلفی برای کاهش احساس اضطراب در رابطه می توان استفاده کرد، برای انتخاب تکنیک ابتدا باید به علت ایجاد این اضطراب پی برد. مهمترین روش های کاهش اضطراب شامل موارد زیر می باشد:

روان درمانی زوجین

با کمک مشاور، زوجین به ریشه های ایجاد این اضطراب پی می برند و بر اساس علت ایجاد آن تکنیک های مختلفی مانند تکنیک شناختی-رفتاری، روان درمانی پویشی، سکس تراپی و … را برای کاهش افکار منفی و افزایش اعتماد به نفس به کار می گیرند.

مهارت های ارتباطی

مشاور می تواند با آموزش مهارت های ارتباطی به زوجین کمک کند تا روابط بین فردی خود را بهبود بخشیده و بهتر و راحت تر بتوانند در مورد نیازها و خواسته های خود با یکدیگر صحبت کنند.

تکنیک های تن آرامی

روش های آرام بخش مانند مدیتیشن، یوگا، تکنیک های تنفسی، تکنیک های ذهن آگاهی می توانند به کاهش سطح استرس و اضطراب فرد کمک کند

دارو درمانی

در مواردی که اضطراب شدید باشد، پزشک می تواند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای فرد تجویز کند. همچنین دارو درمانی در شرایطی که فرد دچار دیگر اختلالات جنسی است مانند انزال زودرس یا اختلال نعوظ است نیز کمک کننده است و شامل داروهایی مانند مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین، مهارکننده فسفو دی استراز می باشد.

سؤالات و پاسخ‌های مهم درباره اضطراب جنسی

• اضطراب جنسی چیست؟

اضطراب جنسی حالتی است که فرد هنگام فعالیت جنسی دچار استرس، نگرانی یا ترس می‌شود و این احساسات عملکرد و لذت جنسی او را کاهش می‌دهد.

• علل اصلی اضطراب جنسی چیست؟

تجربیات منفی گذشته، انتظارات غیرواقعی، اختلال در سلامت روان، تصویر منفی بدنی، و اختلالات جنسی از مهم‌ترین علل اضطراب جنسی هستند.

• اضطراب جنسی چه انواعی دارد؟

اضطراب عملکرد جنسی، اضطراب جنسی اجتماعی، اضطراب ناشی از تجارب گذشته، و اضطراب ارتباطی از انواع آن هستند.

• علائم اصلی اضطراب جنسی چیست؟

علائم شامل تپش قلب، تعریق، تنگی نفس، تهوع، و افکار منفی درباره عملکرد جنسی یا جذابیت فردی است.

• چگونه می‌توان اضطراب جنسی را درمان کرد؟

روش‌هایی مانند روان‌درمانی زوجین، آموزش مهارت‌های ارتباطی، تکنیک‌های آرامش‌بخش، و در صورت نیاز دارودرمانی می‌توانند کمک‌کننده باشند.